درد ناحیه مچ پا و خشکی مفصل آن، از نشانه‌های بارز آرتروز مچ پا هستند. بسیاری از افراد در ابتدا این علائم را نادیده می‌گیرند و آنها را نتیجه بالا رفتن سن و مضرات صدمات قبلی می‌دانند. بااین‌حال چنانچه این علائم درمان نشوند می‌توانند به‌تدریج شدیدتر گردند و در انجام فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کنند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سعیدی برحسب نیازهای خاص شما، شدت گستردگی مشکلات ناشی از آرتروز و محدود بودن آرتروز به مفصل مچ پا یا سایر قسمت‌های بدن، برنامه منحصربه‌فردی را برایتان تدوین می‌کنند. اهداف درمان عبارتند از:
- جلوگیری از کاهش عملکرد مفصل مچ پا
- بازیابی قدرت ازدست‌رفته مفصل مچ پا
- کمک به شما برای سازگار شدن با سطح جدید فعالیت
- حفظ تندرستی
- از طریق حفظ توانایی‌تان به شما کمک می‌کنند تا با گرفتن کمترین کمک از دیگران، در فعالیت‌هایی که انتخاب می‌کنید شرکت کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید از شماره ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ استفاده نمایید.[/alert]
فهرست مطالب
نشانه‌ها و علائم شایع آرتروز یا ساییدگی مچ پا
در زیر به فهرستی از علائم معمول آرتروز مچ پا اشاره شده است که عبارتند از
درد
ممکن است بیماران دردی را در درشت‌نی (تیبیا)، مچ پا، پشت کف پا یا در وسط کف پای خود تجربه کنند. شدت درد ممکن است خفیف و آزاردهنده و یا شدید و تیز باشد. این امکان وجود دارد که درد بروز کند و برطرف شود و یا در حالات شدیدتر بودن درد، ممکن است درد مزمن خفیفی به همراه گرگرفتگی متناوب احساس گردد.
خشکی و سفتی مفصل
تورم و شکستگی استخوان موجب می‌شود که مفصل مچ پا خشک و کم انعطاف‌تر شود. دامنه حرکتی مچ پا ممکن است محدودتر شده و در نتیجه خم و یا جابجا کردن انگشتان پا را دشوار کند.
تورم
زمانی که غضروف مچ پا از بین برود، استخوان‌های نازک‌نی، درشت‌نی وتالوس (قاپ) به یکدیگر ساییده می‌شوند که در نتیجه مچ پا متورم و تحریک می‌گردد.
صدا دادن و تق‌تق
احساس قرچ قرچ کردن یا شنیدن صدای تق‌تق یا خرت خرت در هنگام خم و جابجا کردن انگشتان پا نشان‌دهنده این است که غضروف دچار ساییدگی شده است و دیگر از استخوان‌ها در برابر اصطکاک محافظت نمی‌کند.
عدم ثبات
گاهی ممکن است راه رفتن موجب قفل شدن یا خم شدن مچ پا شود و احتمالاً در نتیجه این امر، مچ پا به سمت داخل یا بیرون می‌چرخد.
تغییر در نحوه راه رفتن
آرتروز و ساییدگی پیشرفته می‌تواند به‌طور غیریکنواخت به غضروف مچ پا آسیب وارد کند. ممکن است استخوان‌ها و مفاصل برای جبران این تخریب نابرابر به زحمت و تلاش بیفتند. این امر می‌تواند بر روی نحوه راه رفتن فرد تأثیر بگذارد و حتی در نهایت منجر به بروز آرتروز در مفاصل زانو و لگن شود.
علل
ضرب دیدگی مفصل
مفصل مچ پا به‌طور ویژه‌ای در معرض پیچ‌خوردگی، شکستگی و دیگر آسیب‌دیدگی‌هاست و احتمال دچار شدن مفصل آسیب‌دیده به آرتروز ۷ برابر بیشترمی‌باشد. در حقیقت ۷۰ تا ۸۰ درصد از موارد ابتلا به آرتروز مچ پا در مچ پایی اتفاق می‌افتد که دچار آسیب‌دیدگی شده باشد.
عوارض ابتلا به آرتروز مچ پا
عدم فعالیت موجب تشدید آرتروز مچ پا می‌شود. ممکن است پس از یک دوره بی‌تحرکی طولانی‌مدت، مفصل مچ پا دچار سختی یا سفتی گردد. ممکن است افراد مبتلا به استئوآرتریت (آرتروز) مچ پا، احساس کنند که شدت درد و خشکی مفاصل در هنگام صبح، زمانی که می‌خواهند از تخت خارج شوند یا در هنگام بلند شدن از روی صندلی پس از نشستن طولانی‌مدت، به‌طور قابل‌توجهی بیشتر است.
تشخیص آرتروز مچ پا
تشخیص آرتروز مچ پا به‌احتمال‌زیاد بر اساس موارد زیر می‌باشد:
- تاریخچه بیماری‌های فرد
- معاینه فیزیکی
- اشعه ایکس
- تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (ام آر آی) یا سی‌تی‌اسکن
درمان
اصلاح سبک زندگی
ایجاد تغییراتی در سبک روزانه زندگی‌تان می‌توانند به تسکین درد آرتروز کمک کنند و روند پیشرفت بیماری را آهسته نمایند. این تغییرات عبارتند از:
- به حداقل رساندن فعالیت‌هایی که این عارضه را تشدید می‌کنند.
- رو آوردن از فعالیت‌های شدید (ماننددویدن یا تنیس) به فعالیت‌های ملایم‌تر (مانند شنا یا دوچرخه‌سواری) جهت کاهش فشار و تنش روی مچ و کف پا
- کاهش وزن برای اینکه فشار روی مفاصل کمتر شود تا در نتیجه درد کاهش پیدا کند و عملکرد مچ پا بهبود یابد.
دارو
- داروهای مسکن خوراکی. داروهای مسکن درد مانند استامینوفن نسبتاً دارای عوارض جانبی اندکی هستند و میزان درد را کاهش می‌دهند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خوراکی. داروهای ضدالتهاب می‌توانند درد، تورم و التهاب ناشی از آرتروز یا ساییدگی مفصل مچ پا را کاهش دهند.
- داروهای موضعی. داروهای موضعی به شکل کرم، اسپری، ژل و نوارچسب وجود دارندو مستقیماً بر روی پوست مفصل دردناک مالیده می‌شوند.
- مسکن‌های موضعی. این نوع کرم‌ها، حاوی مواد محرک ضد تحریک هستند که پایانه‌های عصبی را تحریک کرده و مانع از احساس پیام درد مفصل در مغز می‌شوند.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی موضعی. این نوع از کرم‌ها را می‌توان مستقیماً بر روی مچ پای دارای درد مالید تا درد ناشی از آرتروز مچ پا تسکین یابد.
- چسب‌های لیدوکانین. نوار چسب‌هایی که دارای ۵۰ درصد لیدوکانین هستند را می‌توان مستقیم بر روی مچ پای مبتلا به آرتروز زد. این نوع دارو ممکن است درد آرتروز را کاهش یا تسکین دهد.
روش‌های تزریقی
از دو نوع ماده تزریقی می‌توان به‌منظور تسکین موقتی درد آرتروز مچ پا استفاده نمود که عبارتند از:
- تزریق استروئید تورم را کاهش داده و بدین طریق از میزان خشکی عضلات و درد می‌کاهد.
- تزریق اسید هیالورونیک (هیالورونات) به مفصل مچ پا لغزندگی می‌بخشد؛ چون خاصیت چسبندگی مایع سینوویال که به‌طور طبیعی مفصل مچ پا را لغزنده می‌کند به علت اسید هیالورونیک می‌باشد.
اوزون تراپی
اوزون تراپی تکنیکی مداخله‌ای خلاق برای مدیریت درد است که شامل تزریق اکسیژن-اوزون دارای خاصیت درمانی به مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌های مچ پای آسیب‌دیده یا تخریب‌شده و نواحی درد می‌باشد و موجب می‌گردد تا بافت‌های متأثر بازسازی شوند و قدرت خود را دوباره بازیابند که در نتیجه آن علائم بیماری یا کمتر می‌شوند و یا از بین می‌روند.
تزریق پی آر پی
در روش درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی درمانی) برای بازسازی غضروف، تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات و یا حتی استخوان مچ پا که در اثر آرتروز تخریب‌شده از توانایی‌هایی طبیعی ترمیم‌کنندگی خون بهره گرفته می‌شود. پلاسمای غنی از پلاکت که از آن در روش پی آر پی درمانی آرتروز مچ پا استفاده می‌شود می‌تواند التهاب را مهار کرده و روند پیشرفت آرتروز را آهسته کند و موجب تولید غضروف جدید گردد.
کفی‌های کفش
کفی‌های نرم کفش می‌توانند از میزان فشاری که در هنگام راه رفتن بر روی مفصل مچ پا وارد می‌شود بکاهند و همچنین از پیچ خوردن مچ پا جلوگیری کنند. پزشک می‌تواند کفی‌های کفش پیش‌ساخته یا سفارشی ساخت مناسبی را به شما پیشنهاد کنند.
وسایل حمایت‌کننده ارتوپدی
جهت کمک به تثبیت یا برداشتن فشار از روی مچ پا می‌توان از برخی از محصولات ارتوپدی استفاده نمود. نمونه‌هایی از این محصولات عبارتند از:
- بریس های کشی که در دور مچ و کف پا پیچیده می‌شوندحمایت بیشتری را به مچ پا عرضه می‌کنند.
- بریس های پلاستیکی محکم و سفتی که در پشت مچ پا و زیر کف پا بسته می‌شوند حرکت مچ پا را محدود کرده و درد را کاهش می‌دهد.
- ممکن است استفاده از عصا (عصا در سمتی که مچ پای آن سالم است نگه داشته می‌شود) یا واکر برای افرادی که در مرحله آخر آرتروز مچ پا قرار دارند لازم باشد.
فیزیوتراپی
متخصصین ما جهت تقویت مفصل‌های بافت نرم مچ پاو عضلات اطراف آن، می‌توانند ورزش‌های خاصی را به بیماران مبتلا به آرتروز مچ پا آموزش دهند و بدین طریق قدرت حمایتی مفصل را افزایش داده و موجب گردد که غضروف در آینده کمتر در معرض خطر تخریب قرار گیرد. به‌طورکلی برای درمان آرتروز مچ پا به‌تدریج باید در برنامه فیزیوتراپی پیشرفت ایجاد نمود و بایستی نیازهای خاص و منحصربه‌فرد بیماران و شرایط همزیستی در نظر گرفته شود. در روش فیزیوتراپی ممکن است جهت تسکین درد مچ پا که از آرتروز ناشی شده، از مجموعه‌ای از روش‌های درمانی استفاده گردد. این روش‌های درمانی عبارتند از:
- طب سوزنی
- ماساژدرمانی
- درمان‌های دستی
- الکتروتراپی یا تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست
- التراسوندتراپی (درمان با امواج فراصوت)
- لیزر درمانی
- شاک ویو درمانی
- بیوفیدبک درمانی (بازخورد زیستی درمانی)
ورزش‌های مخصوص آرتروز مچ پا
ورزش می‌تواند کمک کند تا مچ پایتان بدون درد، قوی و انعطاف‌پذیر شود. ورزش‌های مناسب مچ پا عبارتند از:
- ساق پا ایستاده (تمرین پایه و ابتدایی). این تمرین به تثبیت مفاصل مچ پا کمک کرده و موجب تقویت ساق پا نیز می‌گردد. همچنین این تمرین موجب فعال شدن عضلاتی می‌شود که از مفصل مچ پا حمایت می‌کند.
- ساق پا ایستاده (چرخش خارجی). در این تمرین با چرخش پاها به سمت خارج، زاویه قرارگیری کف پاها را تغییر دهید. این تمرین عضلات مختلفی در ساق پا را درگیر می‌کند. این وضعیت، قوس کف پا را بیشتر کرده و افزایش قوس کف پا به جلوگیری از چرخیدن مچ پا کمک می‌کند.
- ساق پا ایستاده (چرخش داخلی). چرخش کف پا به سمت داخل به درگیر شدن و تقویت بخش‌های مختلف پاها کمک کرده و موجب حمایت از مچ پا می‌شود.
- کشش عضله آشیل (زردپی) مچ پا. درحالی‌که کف دست‌های خود را بر روی دیوار گذاشته‌اید به سمت جلو تکیه کنید و پاشنه پا را بر روی زمین نگه‌دارید. شما می‌توانید در تاندون آشیل و ساق پا، کشش را احساس کنید. این تمرین را ۳ بار تکرار کرده و در هر بار تکرار، این حرکت را به مدت ۱۰ ثانیه حفظ نمایید.
- پلانتار فلکشن (حرکت قسمت کف‌پایی به‌طرف پشت ساق پا) به‌وسیله بند استقامتی. استفاده از بند مقاومتی به تقویت عضلات قوس کف پا کمک می‌کند. قوی بودن قوس کف پا مانع از چرخش بیش‌ازحد مچ پا به سمت داخل می‌شود.
- دورسی فلکشن (حرکت قسمت پشتی پا به طرف ساق پا) به وسیله بند مقاومتی. در این تمرین انگشتان پا به سمت بدن کشیده می‌شود و بدین طریق موجب فعال شدن عضلاتی می‌گردد که از قسمت جلویی مچ پا محافظت می‌کنند.
- پرش جانبی. این حرکت مهم برای دوندگان مفید است و به آنها کمک می‌کند تا قسمت پایین‌تنه خود را تقویت کنند. پریدن از یک سمت به سمت دیگر موجب تثبیت عضلات اطراف مچ پا می‌گردد.
- راه رفتن بر روی پاشنه پا. این تمرین عضلاتی را به حرکت درمی‌آورد که از ناحیه جلوی مچ پا محافظت می‌کنند و همچنین کف پا را نیز تقویت می‌کند.این تمرین را می‌توان با استفاده از کفش یا بدون آن انجام داد.
