پارکینسون به علت عوامل ژنتیکی و محیطی: کنترل با روش‌های فیزیوتراپی

علائم ثانویه بیماری پارکینسون چیست؟

اگرچه مشکلات حرکتی اصلی‌ترین علامت بیماری پارکینسون محسوب می‌شود از دست دادن کنترل عضلات و افزایش میزان آسیب دیدگی مغز می‌تواند باعث بروز علائم ثانویه شود. شدت بروز این علائم در افراد مختلف متفاوت است و همه افراد با علائم یکسان مواجه نخواهند شد. در بخش زیر به برخی از علائم ثانویه بیماری پارکینسون اشاره می‌کنیم:

• عصبانیت، استرس و احساس عدم امنیت
• سردرگمی‌، از دست دادن حافظه، و زوال عقل که معمولا در افراد مسن رخ می‌دهد.
• افسردگی
• یبوست
• اختلال در بلع و افزایش تولید بزاق
• از دست دادن حس بویایی
• تعریق بسیار زیاد
• عدم نعوظ
• مشکلات پوستی
• کاهش توان تکلم و آرام صحبت کردن
• بی اختیاری ادراری و تکرر ادرار

چه افرادی به بیماری پارکینسون مبتلا می‌‌شوند؟

• سن مهمترین فاکتور خطر در شروع و پیشرفت بیماری پارکینسون محسوب می‌شود. اکثر افرادی که دچار بیماری پارکینسون می‌شوند بیش از ۶۰ سال سن دارند.
• شیوع بیماری پارکینسون در مردان یک و نیم تا دو برابر بیشتر از زنان است.
• تعداد کمی از افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به این اختلال را دارند بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار خواهند گرفت.
• آسیب دیدگی سر، بیماری یا قرار گرفتن در معرض سموم محیطی از قبیل سموم دفع آفات و حشره کش‌ها از جمله فاکتورهای خطر در بروز بیماری محسوب می‌‌شوند.

مراحل بیماری پارکینسون

مراحل بیماری پارکینسون عبارتند از:

 مرحله اول

در خلال مرحله اول معمولاً فرد علائم خفیفی مثل رعشه یا لرزش در یک دست یا یک پا را تجربه می‌کند.

مرحله دوم

در مرحله دوم بیماری پارکینسون، علائم بیماری بایلترال است به این معنا که علائم در دو سمت بدن در هر دو دست و پا اتفاق می‌افتند. فرد مبتلا معمولاً با مشکلاتی در راه رفتن و حفظ تعادل مواجه است و عدم توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های جسمانی روزانه و عادی نمایان‌تر می‌شود.

مرحله سوم

مرحله سوم این بیماری ممکن است نسبتاً شدید و شامل عدم توانایی فرد برای مستقیم راه رفتن یا ایستادن باشد. در این مرحله حرکات جسمانی فرد به‌طور قابل‌توجهی کٌند می‌شود.

مرحله چهارم

این مرحله از بیماری با علائم شدید پارکینسون همراه است. فرد ممکن است هنوز بتواند راه برود اما به‌صورت بسیار محدود و اغلب سفتی عضلات و برادیکینسیا (کند شدن حرکت) نیز قابل‌رؤیت می‌باشد. در طی این مرحله بیشتر بیماران قادر به انجام فعالیت‌های روزانه‌ی خود نیستند و معمولاً نمی‌توانند به‌تنهایی زندگی کنند. در طی این مرحله، به علت دلایل نامشخص رعشه و لرزش که در مراحل اولیه بیماری وجود دارد ممکن است کاهش یا کاملاً ناپدید شود.

مرحله پنجم

در آخرین مرحله یا مرحله‌ی پایانی بیماری، فرد معمولاً قادر به مراقبت از خود نیست و ممکن است که نتواند راه بروید یا بایستد. معمولاً فرد مبتلا در مرحله پنجم بیماری به پرستاری دائم و نزدیک نیاز دارد.

پارکینسون چطور تشخیص داده می شود؟

تشخیص بیماری پارکینسون بر اساس تاریخچه‌ی پزشکی شما و از طریق معاینات عصبی انجام می‌گیرد. همچنین ممکن است پزشک حس بویایی‌تان را نیز بررسی کند.

آزمایشات

اگر پزشک از مبتلا بودن شما به پارکینسون مطمئن نیست ممکن است وی آزمایشات خاصی را انجام دهد تا ببیند آیا شما به بیماری دیگری که دارای علائم مشابهی با پارکینسون است مبتلا هستید یا خیر. این آزمایشات عبارتند از:

• آزمایش خون ممکن است جهت بررسی سطح غیرعادی هورمون تیروئید یا آسیب‌دیدگی کبد انجام شود.
• تست تصویربرداری (مثل سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی) ممکن است به‌منظور بررسی نشانه‌های سکته یا تومور مغزی انجام گیرد.
• نوع دیگری از عکسبرداری به نام پت (عکسبرداری به‌وسیله پوزیترون نشری) گاهی پایین بودن سطح دوپامین در مغز را شناسایی می‌کند که از ویژگی‌های بارز ابتلا به پارکینسون می‌باشد.

چه روش‌هایی برای درمان بیماری پارکینسون وجود دارد؟

روش‌های متعددی برای به تاخیر انداختن شروع علائم حرکتی یا بهبود علائم حرکتی در بیماری پارکینسون وجود دارد. همه این روش‌های درمانی با هدف افزایش سطح دوپامین در مغز طراحی شده‌اند به این ترتیب یا از مکانیسم اثر دوپامین تقلید می‌کنند، یا جایگزین دوپامین می‌شوند یا با جلوگیری از تجزیه و تخریب دوپامین زمان و میزان اثرگذاری آن را افزایش خواهند داد. تحقیقات نشان داده است که درمان زود هنگام در افرادی که دچار علائم حرکتی نشده‌اند می‌‌تواند باعث به تاخیر افتادن شروع علائم حرکتی بیمار شود و تاثیری بر کیفیت زندگی او نگذارد.

روش درمان پارکینسون عبارت است از:

دارو

داروهایی مثل لوودوپا و آگونیست دوپامین مصرف می‌شود. مصرف این داروها رایج‌ترین روش برای درمان بیماری پارکینسون می‌باشد. این باور وجود دارد که داروی لوودوپا مؤثرترین دارو برای کنترل علائم بیماری پارکینسون است اما بسیاری از پزشکان در اوایل شروع بیماری، داروی دوپامین را تجویز می‌کنند. این مسئله به این خاطر است که پس از سپری شدن چند سال از مصرف لوودوپا، این دارو می‌تواند موجب بروز عوارضی در توانایی حرکتی شود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپ می‌تواند به شما کمک کند تا:

• برای فعالیت‌های روزانه زندگی‌تان (مثل استحمام کردن و لباس پوشیدن) انجام حرکات مفید و مؤثرتری را طراحی کنید بنابراین این فعالیت‌ها را می‌توانید راحت‌تر و با خستگی کمتری انجام دهید.
• تعادل و توانایی راه رفتن شما را بهبود دهد.
• نحوه صحیح استفاده از وسایل کمکی راه رفتن (عصا و واکر) را به شما آموزش دهد.
• به شما کمک می‌کند تا طرز برخورد با رعشه را بیاموزید. این آموزش ممکن است شامل قرار دادن یک وزن سبک بر روی دستتان باشد تا به شما در کاهش شدت رعشه و بازیابی کنترل بدن کمک کند.
• از طریق برقراری رابطه و تمرین با یک گفتار درمان (که به این فرد پاتولوژیست گفتار نیز گفته می‌شود) کیفیت گفتار را بهبود می‌دهد.
• از طریق ایجاد تغییر در نحوه و نوع غذا خوردن، مشکلات فرد در غذا خوردن و ریزش آب دهان را کاهش می‌دهد.
• به شما کمک می‌کند تا به‌وسیله روش‌های مختلفی مثل گام برداشتن به سمت یک هدف خاصی که بر روی زمین قرار دارد، با مشکل فریزینگ (انجماد) در موقع حرکت کردن، به‌درستی عمل کنید.

گفتاردرمانی

گفتار درمانگرها برای کمک به شما جهت غلبه کردن بر مشکل آهسته و نامفهوم بودن گفتار و یکنواختی صدا که در مراحل اولیه بیماری پارکینسون بروز می‌یابد از تمرینات تنفسی و گفتاری استفاده می‌کنند.

کاردرمانی

درمانگرها می‌توانند به شما روش‌های جدیدی را آموزش دهند تا خودتان بتوانید کارهایتان را انجام دهید بنابراین برای مدت طولانی‌تری می‌توانید خودکفا و مستقل باشید.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS)

انجام یک دوره از روش درمانی تحریک مکرر مغناطیسی مغز بر روی ناحیه‌ی حرکتی تکمیلی، علائم حرکتی (مثل برادیکینسیا یا آرام شدن حرکت و سختی عضلات یا همان رژیدیتی) را در بیماران مبتلا به پارکینسون کاهش می‌دهد. تحریک ناحیه حرکتی، می‌تواند به کاهش علائم بیماری پارکینسون کمک کند و تأثیر این روش درمانی حداقل به مدت ۳ ماه دوام دارد.

شوک الکتریکی

اگر افسردگی ناشی از ابتلا به پارکینسون به درمان دارویی پاسخ ندهد ممکن است با انجام روش درمانی الکتروکانوالسیو (شوک الکتریکی) بهبود پیدا کند. همچنین شوک الکتریکی می‌تواند برای مدت کوتاهی، حرکت کردن را بهتر کند بااین‌حال علت این بهبودی هنوز نامشخص است.

درمان به کمک امواج التراسوند (فراصوت) کانونی 

پزشکان با متمرکز کردن پرتو انرژی فراصوت، می‌توانند بدون شکافتن پوست، مشکلات موجود در قسمت‌های عمیق بدن را اصلاح کنند. امواج فراصوت متمرکز، به‌طور دقیق کانون هسته شکمی واسطه‌ای تالاموس که بخش کوچکی در مغز است را مورد هدف قرار می‌دهد این باور وجود دارد که این ناحیه مسئول ایجاد رعشه یا لرزش در بدن است.

ورزش

برای مبتلایان به پارکینسون، ورزش کردن بخش مهمی از درمان خانگی است. ورزش هم در مراحل اولیه و هم در مراحل پیشرفته بیماری سودمند است. تمرین منظم می‌تواند به شما در موارد زیر کمک می‌کند:

• قدرت و مقاومت عضلات را حفظ و بهبود می‌بخشد.
• وزنتان را کنترل و آمادگی و تناسب قلبی – عروقی شما را بهبود می‌دهد.
• تعادل، هماهنگی، انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی شما را بهتر می‌کند.
• احتمال دچار شدن به یبوست را کاهش می‌دهد.
• ترس شما را از زمین خوردن کمتر و کیفیت زندگی‌تان را بهبود می‌دهد.

سوالات متداول درباره بیماری پارکینسون

آیا می‌توان از بروز بیماری پارکینسون جلوگیری کرد؟

امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که بیماری پارکینسون در پی ادغام جهش ژنتیکی و فاکتورهای محیطی از قبیل سموم، بیماری و ضرب دیدگی سر به وجود می‌آید. به همین دلیل هنوز علت اصلی بروز بیماری مشخص نیست و در حال حاضر نمی‌‌توان از به وجود آمدن آن جلوگیری کرد.

چگونه بیماران یاد می‌گیرند که با بیماری خود کنار بیایند؟

اگر چه بیماری پارکینسون به کندی پیشرفت می‌کند در نهایت بر همه جنبه‌های زندگی فرد از قبیل تعاملات اجتماعی، روابط کاری و امور روزمره او تاثیر می‌گذارد. به طور کلی پذیرش از دست دادن استقلال فردی برای بیماران بسیار دشوار است. کسب اطلاعات لازم در خصوص این بیماری می‌تواند از میزان اضطراب و نگرانی بیمار در خصوص آینده خود بکاهد. گروه‌هایی که حمایتی متعددی وجود دارد که می‌‌توانند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص بیماری پارکینسون در اختیار بیمار و اعضای خانواده او قرار دهند تا بتوانند با شرایط به وجود آمده کنار بیایند. این گروه‌های حمایتی می‌توانند در خصوص یافتن پزشک و درمانگر باتجربه به بیمار کمک کنند، از آنها حمایت عاطفی کنند و اطلاعات لازم را به آنها بدهند. ارتباط داشتن با مراکز پزشکی و پزشک متخصص برای کنترل پیشرفت بیماری پارکینسون و بهره مندی از خدمات درمانی و حفظ کیفیت زندگی بیمار اهمیت بسیار زیادی دارد.

بهترین رژیم غذایی برای افراد مبتلا به پارکینسون چیست؟

اگرچه افراد مبتلا به بیماری پارکینسون به رژیم غذایی مخصوص نیاز ندارند، مصرف همه مواد مغذی و داشتن رژیم غذایی متعادل اهمیت بسیار زیادی دارد. مناسب بودن رژیم غذایی به بدن برای عملکرد مناسب کمک می‌کند و انرژی لازم را در اختیار بدن قرار می‌دهد، در این حالت مکانیسم اثر گذاری داروهای پارکینسون بهتر خواهد بود. افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند در خصوص کسب اطلاعات لازم درباره مواد مغذی سودمند با پزشک خود مشورت کنند سپس اقدام به ایجاد تغییر در رژیم غذایی خود نمایند. متخصص تغذیه می‌‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص مواد غذایی سودمند در اختیار بیمار قرار دهد و رژیم غذایی مناسبی را برای او طراحی نماید.

برای رفع تهوع ناشی از بیماری پارکینسون چه باید کرد؟

روش‌های متعددی برای کنترل و رفع تهوع و استفراغ ناشی از بیماری پارکینسون وجود دارد که به شرح زیر می‌باشند:

• از نوشیدنی‌های رقیق و خنک شده با یخ استفاده کنید. نوشیدن آب و افزودن مقداری شکر به آن می‌‌تواند در مقایسه با سایر انواع نوشیدنی‌ها به آرام کردن معده کمک کند.
• از مصرف آب پرتقال یا آب گریپ فروت خودداری کنید زیرا مقدار بسیار زیادی اسید دارند و می‌‌توانند باعث بدتر شدن تهوع شوند.
• نوشیدنی‌های خود را به آرامی بخورید.
• بهتر است به جای آنکه در حین غذا خوردن آب بخورید در فواصل زمانی بین دو وعده غذایی از مایعات استفاده کنید.
• سبک غذا بخورید و از غذاهای ساده استفاده کنید.
• از مصرف غذاهای سرخ شده، چرب یا شیرین خودداری کنید.
• به آرامی غذا بخورید.
• وعده‌های غذایی کوچک را انتخاب کنید و تعداد دفعات غذا خوردن خود را در طول روز افزایش دهید.
• از مخلوط کردن غذاهای داغ و سرد خودداری کنید.
• از غذاهای سپرده کنی که در دمای اتاق خنک شده‌اند تا بوی حاصل از غذای داغ یا گرم باعث ایجاد تهوع در شما نشود.
• غذا خوردن کمی استراحت کنید و سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. فعالیت داشتن می‌‌تواند باعث بدتر شدن تهوع و ایجاد استفراغ شود.
• از مسواک زدن دندان‌های خود پس از غذا خوردن اجتناب کنید.
• اگر پس از بیدار شدن از خواب حالت تهوع داشتید قبل از خارج شدن از رختخواب کمی چوب شور بخورید یا قبل از خواب کمی ‌اسنک که حاوی مقدار زیادی پروتئین است میل کنید ( پنیر یا گوشت بدون چربی).
• سعی کنید زمانی که کمتر احساس تهوع دارید غذا بخورید.
• در صورتی که هیچ یک از این روش‌ها آرام کردن معده شما کمک نکرد به پزشک خود مراجعه کنید.

برای جلوگیری از کاهش وزن در بیماری پارکینسون چه کار باید کرد؟

در بخش زیر به چند مورد برای افزایش وزن اشاره می‌کنیم:

• با پزشک خود در خصوص مصرف مکمل‌های غذایی صحبت کنید. گاهی اوقات مصرف مکمل‌ها به صورت نوشیدنی، اسنک یا ویتامین توصیه می‌شود که می‌‌توانید آن‌ها را در فواصل بین دو وعده غذایی مصرف کنید تا سطح جذب کالری افزایش یابد و هر روز به اندازه کافی بدن شما مواد مغذی دریافت کند. اما به خاطر داشته باشید که باید قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود یا مصرف هر گونه مکملی با پزشک خود مشورت نمایید.
• از محصولات کم چربی و کم کالری استفاده کنید مگر آنکه پزشک شما نکات دیگری را در خصوص تغذیه پیشنهاد کرده باشد. از شیر کامل، ماست و پنیر تهیه شده از شیر کامل استفاده کنید.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”