درمان آرتروز کمر و ستون فقرات چیست؟

استئوآرتریت (آرتروز ستون فقرات)، یا بیماری تخریب دیسک، عارضه‌ای است که در آن غضروف‌های محافظ قرار گرفته روی استخوان‌ها تخریب یا فرسوده می‌شوند و در نتیجه بیمار دچار درد و تورم می‌شود. همچنین این عارضه گاهی با تشکیل خارهای استخوانی (استئوفیت) نیز همراه است. در اثر آرتروز ستون فقرات خم شدن، انجام فعالیت های تحمل کننده وزن مثل پیاده روی و انجام وظایف روزمره مثل لباس پوشیدن و حمام کردن دشوار می شود. برای درمان آرتروز کمر ، فیزیوتراپ به شما کمک می کند تا بیماری خود را مدیریت کنید، ناراحتی خود را کاهش دهید و بتوانید بار دیگر به خوبی حرکت کنید. اگه درد شما بهبود نیافت باید به جراح ستون فقرات مراجعه نمائید.

آرتروز ستون فقرات

عوامل

در کل می‌توان گفت که آرتروز کمر یامد بالا رفتن سن است. اما علل گوناگون و متعددی نیز به شیوع این بیماری در اشخاص جوان‌تر دامن می‌زنند از جمله علل آرتروز ستون فقرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یک علت آرتروز ستون فقرات آسیب یا ضربه دیدن مفصل
• نقص ژنتیکی تأثیرگذار بر غضروف

درصد مردان در میان مبتلایان جوان‌تر از ۴۵ سال این بیماری بالاتر از زنان است؛ حال آن که با گذر از مرز ۴۵ سالگی، آرتروز ستون فقرات در زنان شیوع بیشتری می‌یابد. این عارضه غالباً افراد دارای اضافه وزن را هدف قرار می‌دهد و معمولاً اشخاصی به این بیماری مبتلا می‌شوند که در مشاغل یا ورزش‌هایی فعالیت دارند که در آنها فشار مکرر بر مفصل‌های خاصی وارد می‌شود.

علائم و نشانه ها

از علایم آرتروز ستون فقرات میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

استئوآرتریت ستون فقرات باعث سفتی یا درد مهره گردن یا پشت می‌شود و اگر تا آن اندازه شدید باشد که بر عصب‌های ستون فقرات یا نخاع صدمه بزند با کرختی یا ضعف پاها یا بازوها نیز همراه خواهد بود. معمولاً ناراحتی پشت بدن هنگام دراز کشیدن برطرف می‌شود. برخی افراد به علت آرتروز کمر در انجام کارهای روزمرّه با دشواری مواجه می‌شوند، حال آن که شدت بیماری در برخی دیگر به حدی است که منجر به ناتوانی قابل توجه آنان می‌گردد. فرد مبتلا به علائم آرتروز ستون فقرات علاوه بر دست و پنجه نرم کردن با مشکلات جسمی گاهی از پیامدهای عاطفی و اجتماعی این بیماری نیز رنج می‌برد. برای مثال فردی که در نتیجه ابتلا به این بیماری به دشواری از عهده انجام وظایف شغلی و روزمره خود  برمی‌آید، دچار احساس افسردگی و درماندگی می‌شود.

تشخیص 

پرتونگاری (اشعه ایکس) بهترین راه تأیید تشخیص ارتروز کمر است. پزشک پس از بررسی سابقه پزشکی بیمار و انجام معاینه فیزیکی جهت تعیین کمر درد یا گردن درد، التهاب، کاهش حرکت گردن یا کمر و یا در صورت گویا بودن علائم آرتروز کمر و نشانه ها وجود نشانه‌هایی مبنی بر آسیب دیدن عصب، نشانه‌هایی چون ضعف، بی‌حسی یا تغییر در واکنش نشان دادن، ابتلا به این بیماری را تشخیص می‌دهد و اگر به موقع درمان نگردد عوارض آرتروز کمر نامطلوب خواهد بود به همین دلیل احتمالاً پزشک آزمایش‌های خاصی را جهت کمک به تشخیص آرتروز کمر و ستون فقرات تجویز خواهد کرد که برخی از آنها عبارتند از:

• پرتونگاری (اشعه ایکس) برای آسیب استخوانی، خارهای استخوانی و تحلیل غضروف یا دیسک کمر و ستون فقرات. البته تصویرهای به دست آمده آسیب غضروف را در مراحل اولیه بیماری نشان نمی‌دهد.
• آزمایش‌های خون جهت تشخیص افتراقی و از میدان حدس خارج کردن عارضه‌های دیگر.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی ستون فقرات) برای آشکارسازی آسیب دیسک‌ها یا تنگ شدن ناحیه‌ی قرارگیری عصب‌های ستون فقرات کاربرد دارد. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) آزمایشی است که در آن از میدان مغناطیسی و پالس‌های انرژی امواج رادیویی به منظور تصویربرداری از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، دستگاه ام ار ای اطلاعات متفاوتی را از ساختار داخلی بدن در مقایسه با آنچه که با اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن مشاهده می‌شود، ارائه می‌دهد. ام آر آی همچنین مشکلاتی را که نمی‌توان با سایر روش‌های تصویربرداری مشاهده کرد، نشان می‌دهد.

 درمان 

جهت درمان درد ستون فقرات، بیماران بهتر است تا حد امکان در مراقبت پزشکی خود مشارکت داشته باشند. این مشارکت شامل انتخاب بهترین متخصص ستون فقرات و کمر می شود. بعضی از برنامه های مراقبتی مدیریت شده فضای کمی را برای انتخاب قرار می دهد، اما اگر بتوانید پزشک خود را انتخاب کنید، دستورالعمل هایی در مورد نحوه پیدا کردن بهترین دکتر متخصص ستون فقرات در ادامه ارائه شده است: جراح ستون فقراتی را انتخاب کنید که حداقل ۵۰ درصد از طبابت خود را صرف درمان بیماری های ستون فقرات خود کند. دکتر متخصص ستون فقرات که اغلب بیماران مبتلا به مشکلات ستون فقرات را معالجه می کند در زمینه فن آوری ها و روش های جدیدتر نسبت به پزشکی که تنها گاهی اوقات بیماران مبتلا به ستون فقرات را معالجه می کند، به روز تر است. علاوه بر اطمینان حاصل پیدا کردن از مجوزهای پزشکی مورد نیاز، مطمئن شوید که پزشکی را انتخاب کنید که با او احساس راحتی می کنید.روی هم رفته، پیدا کردن پزشکی که می توانید به آن اعتماد داشته باشید به اندازه تجربه او اهمیت دارد.

درمان آرتروز ستون فقرات بر تسکین و کاهش درد و افزایش توانایی عملکرد بیمار متمرکز است. هدف اصلی این درمان بهره‌مندی بیمار از یک سبک زندگی سالم به شمار می‌رود. درمان ابتدایی با کاهش وزن بیمار، در صورت داشتن اضافه وزن، آغاز می‌شود و در مجموع از همه بیماران خواسته می‌شود تا وزن خود را در حد مناسبی حفظ کنند. درمان آرتروز کمر و ستون فقرات به درمان گردن درد و عوارضی که به دنبال دارد کمک میکند. ضمناً درمان شامل انجام ورزش های کمر درد می‌شود که گذشته از کمک به مدیریت وزن از فواید گوناگون دیگری نیز برخورداراند:

• افزایش انعطاف‌پذیری
• تقویت قلب
• بهبود گردش خون
• آسان‌تر ساختن انجام کارهای روزمرّه

شنا، پیاده‌روی و ایروبیک آبی از جمله ورزش‌هایی هستند که در برنامه درمانی گنجانده می‌شود و در کاهش علایم آرتروز کمر موثرند . این ورزش‌ها را می‌توان در گروه‌های زیر تفکیک کرد:

• نرمش‌های تقویتی: هدف از انجام این نرمش‌ها قوی‌تر ساختن عضله‌های نگه‌دارنده مفاصل است؛ به این منظور برای افزایش مقاومت از وزنه‌ها یا کش‌های لاستیکی استفاده می‌شود.
• ورزش های هوازی:این نرمش‌ها دستگاه گردش خون و قلب را قوی‌تر می‌کنند.
• نرمش‌های دامنه حرکتی: این نرمش‌ها انعطاف‌پذیری بدن را بالا می‌برند.

در نظر گرفتن دوره‌های استراحت در برنامه درمانی کلی ضروری است؛ اما بی‌تحرکی و خوابیدن، آتل‌بندی، استفاده از بریس یا دستگاه کشش برای طولانی مدت نه تنها سودمند نیست که عوارض نامطلوبی نیز به دنبال دارد. درمان‌های غیردارویی موجود برای استئوآرتریت ستون فقرات عبارت‌اند از:

کمپرس‌های سرد یا گرم

در این روش درمانی ساده کمپرس‌های یخ یا گرم بر روی مفصل آسیب دیده قرار داده می‌شود. (حتماً با پزشک در مورد انتخاب کمپرس سرد یا گرم یا نحوه استفاده ترکیبی از آنها مشورت کنید.)

مکمل‌های غذایی

استفاده از یک رژیم غذایی مناسب برای حفظ سلامتی ضروری است و بسیاری از پزشکان و درمانگران افراد را به ایجاد عادات غذایی سالم تشویق می‌کنند. تغییر در رژیم غذایی می‌تواند به بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز هم از نوع التهابی و هم استئوآرتریت کمک کند. علاوه بر استفاده از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، دریافت مواد مغذی اضافه از مکمل‌های غذایی می‌تواند در درمان آرتروز به شما کمک کند. برخی از این مکمل‌ها عبارت‌اند از: اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین E، سلنیوم و ویتامین D.

دارو

از مسکن‌ها نیز برای درمان ارتروز ستون فقرات استفاده می‌شود، بسیاری از این دسته از داروها، برای مثال استامینوفن (تایلنول) را می‌توان بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) با درجه تأثیر متفاوت نیز بدون نسخه در دسترس‌اند. آسپرین، سدیم ناپروکسین (الیو) و ایبوپروفن (مورتین یا ادویل) در این دسته جای می‌گیرند. مصرف این داروها گاهی عوارض جانبی‌ای چون خونریزی و سوزش شکمو به ندرت آسیب کلیوی را به دنبال دارد. کرم‌ها و پمادهای موضعی نیز برای درمان درد توصیه می‌شوند. این پمادها بر روی ناحیه دردناک مالیده می‌شوند، اما معمولاً تأثیر چندانی ندارند. پماد بن‌ ـ گی و کرم اسپر نمونه‌های متداول این داروها به شمار می‌روند. همچنین امکان دارد از آنجایی که هیچ دارویی برای معکوس ساختن فرایند بیماری و بازگشت به حالت طبیعی وجود ندارد، پزشک داروهایی را برای درمان علایم ارتروز ستون فقرات تجویز کند. این داروها شامل مسکن‌ها، داروهای مخدرهای ملایم یا تزریق کورتیکواستروئید اطراف ستون فقرات (تزریق مواد استروئیدی در اپیدورال) می‌شود. شایان ذکر است که این تزریق‌ها مشکل اصلی را برطرف نمی‌کنند و گاهی هیچ اثر مثبتی در درازمدت به جای نمی‌گذارند. معمولاً مصرف استروئیدهای خوراکی پیشنهاد نمی‌شود. درمان آرتروز ستون فقرات در اکثر موارد بدون جراحی صورت می گیرد، اما گاهی چاره‌ای جز انجام جراحی وجود ندارد. اسئوآرتریت ستون فقرات یکی از علل تنگی مجرای نخاع یا استنوسیس است. در صورت مختل شدن عملکرد روده و مثانه، آسیب دیدن دستگاه عصبی یا ناتوانی در راه رفتن، انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد.

ماساژ

برای رفع علائم مزمن و یا دردهای شدید ناشی از استئوآرتریت در گردن یا پایین کمر می‌توان از منیپولاسیون  (مثل روش‌های درمانی کایروپراکتیک یا استئوپاتیک) استفاده کرد. ماساژ درمانی می‌تواند درد ناشی از استئوآرتریت را کاهش داده و گردش خون را تقویت کند. این کار همچنین منجر به کاهش استرس و گرفتگی عضلانی خواهد شد. با این حال مهم است که برای این کار به یک فرد متخصص در این زمینه مراجعه کنید.

طب سوزنی

افراد مبتلا به استئوآرتریت که به دنبال روش‌های درمانی خارج از داروهای معمول هستند گزینه‌های مختلفی خواهند داشت ازجمله داروهای گیاهی تا روش‌های درمان دستی مثل ماساژ و روش‌های کایروپراکتیک. طب سوزنی نیز می‌تواند به عنوان یک روش درمانی مکمل برای افرادی که به درد مفاصل مبتلا هستند مفید باشد. البته اثبات فواید این روش درمانی دشوار است. با وجود اینکه بیماران می گویند این روش به آن‌ها کمک کرده است ولی اکثر تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که طب سوزنی تنها مقدار خفیفی از درد و گرفتگی ناشی از استئوآرتریت را کاهش می‌دهد.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست

دستگاه تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS) جریان‌های الکتریکی را به اعصاب کمر می‌فرستد تا به کاهش کمردرد کمک کند. این جریان معمولاً با ولتاژ پایین آغاز می‌شود تا فرد بتواند در صورت نیاز شدت پالس‌های الکتریکی را افزایش دهد. رد شدن پالس‌های الکتریکی از داخل کمر ممکن است برای شما نگران کننده به نظر برسد ولی معمولاً بیماران در حین انجام این کار تنها مور مور خفیفی را احساس خواهند کرد. تحریک الکتریکی اعصاب از راه پوست یکی از روش‌های درمانی بدون جراحی برای رفع کمردرد است. این روش به طور متداول همراه با درمان کایروپراکتیک، تغییر در سبک زندگی و یا فیزیوتراپی به منظور تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان با جراحی

جراحی بیماران مبتلا به کمر درد مزمن موضوعی بحث‌برانگیز است، چون از یک سو، یافته‌های شماری از مطالعات مبین بهبود درد و افزایش توانایی بیمار پس از جراحی است، اما از سوی دیگر، در اکثر پژوهش‌ها نتیجه‌ای مبنی بر تأثیرگذاری بیشتر عمل جراحی در مقایسه با درمان‌های بدون عمل کمر درد چون فیزیوتراپی  کمردرد (طب فیزیکی) و مدیریت درد به دست نیامده است. از این گذشته بسیاری از بیماران پس از عمل نیز همچنان از کمر درد مزمن رنج می‌برند. جراحی به ندرت برای درمان درد حاد پشت ضرورت می‌یابد، مگر آن که مشکلات عصب‌شناختی پیشرونده رخ کنند. خوشبختانه چون پس از فیزیوتراپی و مصرف دارو بهبود قابل توجهی در وضعیت اکثر بیماران حاصل می‌شود و عموماً درد کمر و پشت ظرف چند روز تا چند هفته پس از آغاز درد برطرف می‌گردد، انجام عمل جراحی چندان متداول نیست. جراحی گاهی اوقات در مواجهه با سیاتیک حاد انجام می‌شود؛ اگر مشکلات عصبی‌ای مانند ضعف و کرختی شدید باشند و به مرور زمان در عوض بهبود یافتن وخیم‌تر شوند، سندرم کودا اکوینا (سندرم دم اسب) سندرمی که در آن عصب‌های انتهای نخاع به دلیل دیسک بین‌مهره‌ای فشرده می‌شوند بروز یابد یا توده‌ی دامن زننده به مشکلات عصبی ایجاد شود به ناچار باید به جراحی روی آرود. عمل کاستن از فشار نخاعی اصطلاح عامی است که برای توصیف عمل‌های جراحی گوناگونی به کار می‌رود که به منظور کاهش فشار روی عصب‌های پشت به دلیل تنگی مجرای نخاع، فتق دیسک بین مهره‌ای یا تنگی فورامینال (تنگ شدن فضاهای بین مفصل‌های فاست به دلیل تشکیل خارهای استخوانی) انجام می‌شود.

انواع روش های جراحی آرتروز کمر و ستون فقرات

برای مشاهده کلیپ شماتیک ارتروز کمر و ستون فقرات اینجا کلیک کنید.

فیوژن یا جوش دادن مهره‌های ستون فقرات

افراد مبتلا به استئوآرتریت شدید در مفاصل فاست ممکن است بین مفاصل خود اصطکاک دردناکی را احساس کنند. جوش دادن دو یا چند مهره از ستون فقرات به یکدیگر می‌تواند این اصطکاک و فرسایش را از بین ببرد. با انجام عمل جراحی مهره‌ها به طور کامل جوش داده نمی‌شوند بلکه جراح فرصتی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند تا همراه با یکدیگر رشد کنند. جراح یک پیوند استخوان را در بین دو مهره قرار می‌دهد و آن را با استفاده از پیچ و پلاک و ابزارهای دیگر محکم می‌کند. رشد مهره‌ها و پیوند استخوانی پس از یک عمل جراحی موفقیت آمیز معمولاً ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد ولی ممکن است تا ۱۸ ماه نیز طول بکشد. بیمار باید آگاه باشد که انجام این کار انعطاف پذیری ستون فقرات را کاهش داده و ممکن است فشار بیشتری را به بافت‌های نرم و مفاصل فاست اطراف وارد کند. بیمار و پزشک باید مزایا و خطرات احتمالی این عمل جراحی را با یکدیگر مقایسه کنند. عمل فیوژن مهره‌های ستون فقرات معمولاً همراه با عمل دیسککتومی انجام می‌شود که در طی آن یک دیسک بین مهره‌ای برداشته می‌شود.

لامینکتومی

استئوآرتریت باعث تنگ شدن کانال نخاعی شده و بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی آن فشار وارد می‌کند که این مشکل منجر به درد، بی‌حسی و ضعف در دست‌ها یا پاها خواهد شد. در واقع دردهای عصبی در اندام‌ها ممکن است بدتر از کمردرد باشد. هدف از انجام لامینکتومی که بعضاً به آن جراحی کاهش فشار گفته می‌شود ایجاد فضای بیشتر برای اجسام عصبی و درنتیجه کاهش علائم عارضه می‌باشد. در طول عمل لامینکتومی، جراح بخشی از مهره در ستون فقرات به نام لامینا را خارج می‌کند که بخش پشتی کانال نخاعی از آن ساخته شده است. جراح همچنین باید زائده‌ی خاری که از پشت مهره به طرف کمر کشیده شده و از روی پوست قابل لمس است را نیز خارج کند. همچنین ممکن است جراح زائده‌های استخوانی تشکیل شده بر روی مهره را ببرد.

–