کیست گانگلیون (کیست مچ دست) با نام کیست سینوویال نیز شناخته می‌شود. کیست گانگلیون به توده‌هایی گفته می‌شود که مکرراً بر روی مچ و کف دست و نزدیک به تاندون‌ها و مفاصل ایجاد می‌شوند. کیست‌های دست اکثراً در نقاطی چون مفاصل انتهایی انگشت‌ها، قاعده‌ی انگشت در محل اتصال به کف دست و بالای مچ در محل اتصال به کف دست ایجاد می‌شوند. کیست‌های گانگلیون اکثراً شبیه بادکنک‌های پر شده با آب هستند که به یک ساقه متصل‌اند و داخل آنها شکلی ژل یا مایع شفاف قرار دارد. علت اصلی ایجاد کیست‌های مچ دست هنوز معلوم نیست ولی علل احتمالی می‌توانند تغییرات مکانیکی و ناراحتی‌های تاندون و مفاصل باشند. کیست دست ممکن است ازن ظر اندازه تغییر کند و یا به‌کلی از بین برود. کیست‌های ایجادشده ممکن است دردناک باشند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]هدف اصلی از انجام فیزیوتراپی برای کیست مچ دست، بازیابی نحوه‌ی استفاده‌ی طبیعی از دست می‌باشد. بنابراین تحرک‌پذیری کل مفاصل دست باید به حالت قبلی بازگردد. از بین بردن بافت‌های اسکار برای بازیابی تحرک و عملکرد و همچنین بهبود دامنه‌ی حرکتی و کاهش درد از اهمیت بالایی برخوردار است. متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توان‌بخشی دکتر سعیدی از ورزشهای کششی مخصوص برای شکلدهی به بافت مربوط به محل زخم و جهت دهی به فیبرهای کلاژن استفاده می‌کنند، با این کار به بازگشت آنها به حالت اولیه و عادی کمک می‌کند، آنها همچنین از ماساژ درمانی جهت شل کردن چسبندگی بین جای زخم و بافت زیرین و فاسیا کمک می‌گیرند. تمرینات کششی، ماساژ و تمرینات انعطاف‌پذیری و تقویتی می‌توانند به شل کردن بافت اسکار کمک کنند. جهت کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ تماس حاصل فرمایید.[/alert]
فهرست مطالب
علل
کیست مچ دست زمانی ایجاد می‌شود که مایع سینوویال در بین مفاصل تجمع پیدا کند. این مایع باعث ایجاد برآمدگی تر ضعیف‌ترین نقاط بافت‌ها می‌شود. علت اصلی ایجاد کیست مچ دست هنوز شناخته نشده است با این حال مواردی وجود دارند که احتمال می‌رود در ایجاد این کیست‌ها دخیل باشند:
- فشار و یا آسیب به مفاصل مچ دست می‌توانند باعث فرسایش و درن تیجه ایجاد کیست گانگلیون شوند.
- فعالیت‌های شدید دست مانند ژیمناستیک می‌توانند باعث ایجاد این کیست شوند.
- آسیب‌های قبلی در برخی از موارد در صورتی‌که دوباره تحریک شوند ممکن است باعث شکل‌گیری این کیست‌ها شوند.
- نقوص ساختاری در بافت‌های مفاصل می‌توانند علت ایجاد کیست باشند.
عوامل خطر
- کیست گانگلیون در خانم‌ها بسیار شایع‌تر از آقایان است.
- کیست مچ دست بیشتر در افراد بین ۲۰ تا ۴۰ سال ایجاد می‌شود.
- کیست دست اکثراً نزدیک به مفصل مچ دست به شکل یک توده‌ی بدون درد ایجاد می‌شود.
- کیست گانگلیوناکثراً بر روی یک مفصل یا تاندون در مچ دست ایجاد می‌شود.
انواع کیست مچ دست
کیست‌های گانگلیون در سه دسته‌ی اصلی طبقه‌بندی می‌شوند.
کیست پشت دست
این نوع از کیست مچ دست بیشتر در خانم‌های جوان دیده می‌شود و باعث ناراحتی به هنگام خم کردن دست رو به عقب خواهد شد، به خصوص به هنگام وارد شدن فشار شدید مانند انجام حرکت شنا. کیست پشت دست از یک رباط ایجاد می‌شود و بیشتر در افرادی دیده می‌شود که به سستی مفاصل مبتلا هستند. این عارضه همچنین ممکن است در افراد مسن که از استئوآرتریت مچ دست رنج می‌برند نیز ایجاد شود.
کیست مچ دست کف دست
این نوع از کیست مچ دست در سطح پایینی مچ ایجادشده و معمولاً در افراد میان‌سال دیده می‌شود. این کیست‌ها با فرسایش در قاعده‌ی انگشت شست و برخی دیگر از مفاصل مچ مرتبط بوده و در برخی از موارد با درد همراه است.
کیست انگشت دست
کیست‌های گانگلیون ممکن است در انگشتان دست نیز ایجاد شوند:
کیست زیر انگشت
این نوع از کیست دست معمولاً در قاعده‌ی انگشت در محل اتصال آن به کف دست ایجاد می‌شود و گرفتن اجسام مانند فرمان خودرو را با مشکل مواجه می‌کند. این کیست ممکن است باعث ایجاد گرفتگی در انگشت شود.
کیست مخاطی
این نوع از کیست در عقب ناخن و در محل آخرین مفصل انگشت ایجاد می‌شود. فرسایش مفاصل علت ایجاد این نوع کیست نیز می‌باشد. این نوع از کیست نیز حاوی مواد ژل‌مانند می‌باشد.
علائم و نشانه‌ها
از علائم کیست دست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد نوسانی در مچ دست و در برخی از مواد عدم احساس درد
- افزایش درد به هنگام فعالیت یا حرکت دادن مفصل درگیر شده
- تورم گاه‌به‌گاه
- احساس خارش، ضعف یا بی‌حسی نیز ممکن است در برخی از موارد که کیست به یک تاندون متصل شده و یا بر روی یک عصب یا تاندون فشار وارد می‌کند تجربه شوند.
- کیست مچ دست در برخی از موارد ممکن است بدون ایجاد هیچ علائمی بروز کرده و باعث ایجاد برآمدگی شود.
- کیست مچ دست در برخی از موارد به آهستگی و در برخی از موارد با سرعت بالایی ایجادشده و رشد می‌کند.
- کیست مچ دست ممکن است در برخی از موارد ناپدید شده و یا اندازه‌ی آن کاهش یابد که البته این کیست بعداً دوباره بروز خواهد کرد.
آزمایشات و تشخیص
کیست دست را می‌توان با مشاهده و لمس توده‌ی ایجادشده بر روی مچ دست و یا انگشتان تشخیص داد. ممکن است ب ه‌منظور بررسی شدت عارضه، از اسکن MRI و یا سونوگرافی استفاده شود که البته این آزمایشات معمولاً موردنیاز نیستند.
درمان
درمان پزشکی معمولاً تنها زمانی انجام می‌شود که کیست دردناک بوده و یا مانع از انجام فعالیت‌های فرد می‌شود. درمان این کیست به منظور زیبایی نیز انجام می‌شود.
دارودرمانی
داروهای ضدالتهابی و اسپلینت برای کمک به انجام فعالیت‌ها و تسکین درد استفاده می‌شوند.
بریس مچ دست و اسپلینت
از آنجایی‌که فعالیت کردن می‌تواند باعث افزایش اندازه‌ی کیست دست شود، ممکن است پزشک به شما توصیه کند تا از یک بریس یا اسپلینت برای ثابت نگه داشتن عضو استفاده کنید. این کار می‌تواند به دست شما کمک کند تا استراحت کند که این کار باعث کوچک‌تر شدن اندازه‌ی کیست خواهد شد.
تخلیه‌ی کیست
برای تخلیه‌ی کیست از سوزن‌های نازکی استفاده می‌شود. این کار را می‌توان در مطب پزشک نیز انجام داد. تخلیه‌ی کیست گانگلیونی را می‌توان با کمک اسکن اولتراسوند نیز انجام داد.
تزریق کورتیزون
تزریق محلول اسکلروزان یا هیدروکورتیزون یکی دیگر از روش‌های درمانی مورد استفاده برای این عارضه است. این تزریقات ممکن است چندین بار انجام شده و محل تزریق باندپیچی شود.
ماساژ دادن کیست دست
ماساژ دادن ملایم ولی منظم کیست در طول روز می‌تواند به حرکت کردن مایع به سمت خارج از کیست کمک کند. سعی نکنید با ضربه‌ی شدید کیست گانگلیون را پاره کنید چراکه این کار ممکن است منجر به شکستن یک استخوان و یا آسیب دیدن مچ دست شود.
فیزیوتراپی و ورزش‌درمانی برای کیست گانگلیون
تمرینات فعال دامنه‌ی حرکتی
در این تمرین، کف دست را بر روی یک میز قرار داده و ساعد خود را بچرخانید. سپس کف دست خود را نیز در جهت انگشت شست بچرخانید.
تمرینات انفعالی دامنه‌ی حرکتی
در ابتدا دستان خود را در کنار بدن قرار داده و بر روی تخت دراز بکشید. سپس درمانگر دست شما را گرفته و مچ دست را به بالا و پایین و طرفین و همچنین در مسیرهای دایره‌ای حرکت می‌دهد. این تمرین با نام تمرین انفعالی دامنه‌ی حرکتی شناخته می‌شود چرا که دست بیمار توسط درمانگر حرکت داده می‌شود نه خود او.
خم و راست کردن مچ دست همراه با وزنه
بر روی یک صندلی بنشینید و دستی که به کیست مبتلاست را بر روی میز قرار دهید. حال دست خود را در لبه‌ی میز قرار داده و یک دمبل را با این دست بگیرید. مچ دست خود را خم و راست کرده و این حرکت را چند بار تکرار کنید. این تمرین به منظور تقویت مفاصل مچ دست انجام می‌شود.
تمرین خم و راست کردن ایزومتریک مچ دست
در این تمرین ابتدا بر روی یک صندلی نشسته و ساعد دست مبتلای خود را بر روی ران پا قرار دهید. حال با کف دست دیگر خود بر روی این دست فشار وارد کنید. تکرار این تمرین می‌تواند به تقویت مچ دست کمک کند.
