اسپوندیلولیستزی یا سرخوردگی مهره یکی از بیماری‌های فرسایشی ستون فقرات است که موجب می‌شود راستای قرارگیری مهره‌های ستون فقرات بر اثر بالا رفتن سن، آسیب‌دیدگی یا بیماری، دچار انحراف شود. این بیماری اغلب ناحیه لومبار (پایین کمر) از ستون فقرات ایجاد شده و موجب بروز علائمی مانند خشکی کمر یا گردن و محدود شدن دامنه‌ی حرکتی ستون فقرات می‌شود که این موضوع می‌تواند باعث شود که انجام دادن کارهای ساده‌ای مانند راه رفتن یا انجام کارهای خانه برای شخص مشکل شود.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]در صورتی که درد کمر دارید یا در راه رفتن و ایستادن برای مدت زمان طولانی مشکل دارید و یا انجام کارهایی مانند خم شدن، بستن بند کفش یا بلند کردن چیزی از روی زمین روز به روز برای شما سخت‌تر می‌شود،لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید تا وضعیت شما را ارزیابی و تشخیص دهد که درد و مشکلات شما ناشی از سرخوردگی مهره‌ها است یا خیر. در صورتی که این عارضه درمان نشود، به مرور زمان شدیدتر می‌شود، تا جایی که انجام دادن کارهای روزانه نیز برای شما مشکل می‌شود و ممکن است کیفیت زندگی شما به طور قابل توجهی کاهش پیدا کند. ما متخصصین ما درکلینیک طب فیزیکی و توان‌بخشی دکتر سعیدی، بعد از ارزیابی و معاینه‌ی کامل شما، یک برنامه‌ی ورزشی اختصاصی برای کاهش درد کمر و دیگر علائم ناشی از سرخوردگی مهره‌ها تدوین می‌کنند که شما می‌توانید این ورزش‌ها را در خانه انجام دهید. انجام این ورزش‌ها موجب افزایش حجم عضلانی می‌شود و انعطاف‌پذیری بدن شما را نیز افزایش می‌دهد.جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ تماس حاصل فرمایید. [/alert]
فهرست مطالب
اسپوندیلولیستزی یا سرخوردگی مهره‌های کمر چیست؟
اسپوندیلولیستزی اصطلاحی است که برای توصیف سرخوردگی مهره کمر بر روی هم به کار می‌رود. اسپوندیلولیستزی زمانی تشخیص داده می‌شود که راستای قرارگیری مهره‌ها صحیح نباشد و یکی از مهره‌ها در هر جهتی روی مهره‌ی دیگر لغزیده باشد. مشکل اسپوندیلولیستزی یا سرخوردگی مهره اغلب در ناحیه لومبار (پایین کمر) ایجاد می‌شود. این موضوع بدین خاطر است که این ناحیه بر اثر بلند کردن اجسام و انجام حرکات چرخشی کمر، تحت فشار زیادی است.
انواع سرخوردگی مهره بر حسب علت آن
مشکلات سرخوردگی مهره را می‌توان بر حسب عاملی که موجب آن شده است، دسته‌بندی کرد. بر اساس سیستم طبقه‌بندی Wiltse، ۶ نوع سرخوردگی مهره وجود دارد که عبارتند از:
سرخوردگی مهره فرسایشی: انحراف در راستای قرارگیری مهره‌ها بر اثر آرتروز مفاصل فاست و تحلیل رفتن دیسک‌های بین مهره ای است که هر دوی این موارد معمولا بر اثر روند طبیعی پیر شدن و فرسایش بافت‌ها رخ می‌دهند.
سرخوردگی مهره‌ی ایستمیک: یکی از مهره‌ها بر اثر شکستگی استخوان پارس اینترآرتیکولاریس (Pars interarticularis) به سمت جلو سر می‌خورد. استخوان پارس اینترآرتیکولاریس، استخوان کوچکی است که در نزدیکی مفصل فاست در هر یک از مهره‌های ستون فقرات قرار دارد.
سرخوردگی مهره ژنتیکی: مشکل سرخوردگی مهره بر اثر یک نقص مادرزادی در مهره‌های L5-S1 ایجاد شده است. به این از سرخوردگی مهره، سرخوردگی دیسپلاستیک نیز گفته می‌شود.
سرخوردگی مهره تروماتیک: یک حادثه یا اتفاق ناگهانی مانند تصادف ماشین موجب شکستگی استخوان پارس اینترآرتیکولاریس (Pars interarticularis) یا شکستگی در ناحیه قوس عصبی در پشت مهره شده است.
سرخوردگی مهره‌ی پاتولوژیک: یک بیماری مانند بیماری پاگت موجب عدم ثبات مهره‌ها شده است.
درجه‌ی سرخوردگی مهره
بسته به میزان جابجایی مهره، سرخوردگی مهره‌ها به ۴ درجه تقسیم می‌شود:
- درجه‌ی ۱ – حرکت مهره به جلو به میزان ۲۵ درصد.
- درجه‌ی ۲ – حرکت مهره به جلو به میزان بیشتر از ۲۵ درصد.
- درجه‌ی ی۳ – حرکت مهره به جلو به میزان بیشتر از ۵۰ درصد.
- درجه‌ی ی۴ – حرکت مهره به جلو به میزان بیشتر از ۷۵ درصد..
علائم
- در سرخوردگی مهره‌ی درجه‌ی ۱ ممکن است بیمار هیچ علائمی نداشته باشد.
- برای سرخوردگی‌های شدیدتر از درجه‌ی ۱ بیمار از درد پایین کمر رنج می‌برد.
- درد باسن
- درد پا و درد ران و یااحساس ضعف در پاها (یا فقط در ران)
- درد کمر که تا پاها منتشر می‌شود
- مشکل در کنترل ادرار و مدفوع
- راه رفتن شخص به صورت اصطلاحا اُردکی
- شدیدتر شدن درد بعد از انجام فعالیت خصوصا با خم کردن کمر به سمت عقب
- احساس خشکی و گرفتگی در عضلات
- درد و حساسیت به لمس در نزدیکی محل سرخوردگی مهره در ستون فقرات
- می توان در محلی که مهره به سمت جلو سرخورده است، وجود شیبی در ستون فقرات را حس کرد.
- بی حسی و ضعف در پاها که نشان‌دهنده‌ی آسیب به عصب‌ها است.
درمان
روش‌های درمانی که برای مشکل سرخوردگی مهره تجویز می‌شوند بسیار متنوع و متفاوت هستند. برای پزشک بتواند بهترین روش‌های درمانی را برای شما انتخاب کند و یک برنامه‌ی درمانی مناسب برای شما تدوین کند، لازم است در ابتدا سلامت کلی شما و سوابق پزشکی بشما را بررسی کند و همچنین شدت سرخوردگی مهره و علائم ناشی از آن را دقیقا بداند. به احتمال بسیار زیاد پزشک شما در ابتدا روش‌های درمانی غیر تهاجمی و غیرجراحی را تجویز می‌کند، از جمله:
دارودرمانی
داروهای ضدالتهاب و داروهای مسکن می‌توانند هر دو در کنترل علائم ناشی از سرخوردگی مهره موثر باشند. داروهای غیر تجویزی مخالفی مانند ایبوبروفن و استامینوفن هستند که بیماران می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند و در صورتی که این داروها موثر نباشد، پزشک داروی قوی‌تری را تجویز خواهد کرد.
تزریق در فضای اپیدورال در ستون فقرات
علاوه بر داروهای خوراکی، داروهای تزریقی نیز می‌توانند درد و التهاب ناشی از سرخوردگی مهره را کاهش دهند. این تزریق‌ها ممکن است به صورت یک تزریق تکی یا یک سری تزریق باشند که به تدریج طی یکسال انجام می‌شوند. تزریق بلوک عصبی را نیز می‌توان برای بیحس کردن موقتی عصبی‌هایی که سیگنال‌های درد را منتقل می‌کنند، انجام داد.
فیزیوتراپی
در روش‌های درمانی فیزیوتراپی، ورزش‌های قدرتی و حرکات کششی مخصوصی برای بیمار تجویز می‌شود تا عضلات اطراف ستون فقرات تقویت شوند و میزان حرکت‌پذیری شما افزایش پیدا کند. انجام ورزش‌های هدفمند برای بیماران مبتلا به سرخوردگی مهره‌ها، به شدت مفید و موثر است. در صورت که ورزش درمانی به صورت ترکیبی با درمان‌های کایروپراکتیک انجام شود، راستای قرار گیری ستون مهره‌ها با کایروپراکتیک اصلاح شده و ستون مهره‌ها صاف می‌شوند و از طرف دیگر با انجام ورزش و تقویت عضلات می‌توان مهره‌ها در موقعیت قرارگیری جدیدشان حفظ کرد.
تحریک الکتریکی عصب‌ها (TENS)
با انجام تحریک الکتریکی عصب‌ها (TENS) می‌توان درد ناشی از سرخوردگی مهره‌ها را تسکین داد. در این روش، عصب‌های مربوط به ماهیچه‌های کمر با جریان‌ها الکتیریکی مختلف (اما ایمنی) تحریک می‌شوند. تحریک الکتریکی عصب‌ها موجب کاهش اسپاسم عضلانی شده و می‌تواند میزان تولید اندورفین در بدن را افزایش دهد. اندورفین یک مسکن طبیعی است که توسط بدن ساخته می‌شود.
اولتراسوند
با انجام اولتراسوند می‌توان گردش خون را افزایش داد و از این طریق اسپاسم عضلانی، گرفتگی عضلات کمر، تورم و خشکی کمر که ناشی از سرخوردگی مهره‌ها است را درمان نمود. در روش اولتراسوند، امواج صوتی به بعضلات و بافت‌های عمقی فرستاده می‌شود و در این بافت‌ها ایجاد گرما می‌کند که این موضوع موجب افزایش گردش خون و تسریع روند درمان می‌شود.
درمان‌های کایروپراکتیک
در درمان‌های کایروپراکتیک (درمان‌های دستی) با جااندازی دقیق مفاصل ستون فقرات، راستای صحیح ستون فقرات بازیابی می‌شود. انجام درمان‌های کایروپراکتیک می‌تواند موجب شود که عصب‌هایی که بر اثر سرخوردگی مهره و حرکت غیر طبیعی مهره‌ها تحت فشار بوده‌اند، آزادسازی شوند. برای جااندازی مفاصل به روش کایروپراکتیک، برخی تکنیک‌های درمان دستی بر روی مهره‌هایی که حرکت غیر طبیعی دارند یا به طور صحیح عمل نمی کنند، انجام می‌شود.
ماساژ بافت‌های عمقی
عضلات شما برای هماهنگ شدن با مهره‌ای که جابجا شده است دچار تغییراتی شده که منجر به اسپاسم و تنش عضلانی می‌شود. تکنیک ماساژ بافت‌های عمقی، موجب کاهش اسپاسم و تنش‌های عضلانی مزمن می‌شود. فیزیوتراپیست از فشار مستقیم بر روی بافت‌ها و انجام حرکات اصطحکاکی برای آزادسازی تنش در بافت‌های نرم کمر (رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات) استفاده می‌کند.
مگنت‌تراپی
محرک مغناطیسی به طور بالقوه می‌تواند در برخی از بیماران روند پیشروی سرخوردگی مهره‌ها را کند و یا متوقف کند. مگنت‌تراپی همچنین در درمان روند التهابی و فرسایشی ناشی از سرخوردگی مهره‌ها بسیار موثر است.
طب سوزنی و طب فشاری
در صورتی که میزان سرخوردگی مهره‌های شما به سمت جلو کم و خفیف باشد، انجام طب سوزنی و طب فشاری می‌تواند در درمان درد مزمن کمر و درد پایین کمر که ناشی از سرخوردگی مهره است، موثر باشد. انجام طب سوزنی همچنین کی تواند به تقویت عضلاتی که در حفظ راستای صحیح ستون فقرات موثر هستند، کمک کند.
بیوفیدبک
بیوفیدبک یک برنامه‌ی آموزشیِ رفتاری است که در آن از ابزارهای مختلفی برای آموزش دادن به بیمار در مورد روند عملکرد سیستم فیزیولوژیکی بدن استفاده می‌شود. این آموزش‌ها با این هدف انجام می‌شوند که بیمار بتواند سیستم بیولوژیکی بدن خود را کنترل کند یا بر عملکرد ان به طور دلخواه تاثیر بگذارد. انجام بیوفیدبک فشاری راهی موثر برای کاهش درد و بهبود ناتوانی‌های حرکتی ناشی شده از سرخوردگی مهره می‌باشد.
ورزش درمانی
برنلمه‌ی ورزش درمانی مخصوص سرخوردگی مهره‌ها معمولا شامل حرکات خم کردن کمر،تمرین‌هایی برای افزایش ثبات میان تنه و ورزش‌هایی برای افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات کمر، همسترینگ و لگن می‌شود. انجام ورزش‌های سبک و کم فشار مانند دوچرخه سواری و شنا نیز برای تسریع روند بهبودی و کاهش درد بیمار، توصیه می‌شود.
- انقباض عضلات لگن
- کرانچ شکمی
- جمع کردن زانوها در شکم
- فعال‌سازی عضلات مولتی‌فیدوس
- کشش همسترینگ
