نوروپاتی محیطی بیماری است که بر اثر آسیب به عصب‌های محیطی در بدن ایجاد می‌شود. واژه‌ی نوروپاتی به معنای بیماری یا آسیب عصبی است. علائم نوروپاتی می‌تواند شامل بی‌حسی و گزگز، احساس مورمور و سوزن‌سوزن شدن (پارستزی)، حساسیت به لمس و ضعف عضلانی باشد. در این موارد ممکن است عوامل یا محرک‌هایی که در حالت عادی دردی در بدن ایجاد نمی‌کنند، موجب بروز درد شوند. علائم نوروپاتی بسیار شدید و پیشرفته می‌تواند احساس درد تیز و سوزان (خصوصاً در شب)، تحلیل عضلات، فلج و اختلال در عملکرد ارگان‌ها و غدد باشد، اما خوشبختانه با به‌کارگیری روش‌های فیزیوتراپی و درمان‌های فیزیکی می‌توان این علائم را کنترل کرد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]عدم درمان به‌موقع نوروپاتی، در نهایت منجر به وارد آمدن آسیب‌های دائمی به اعصاب می‌شود، به‌علاوه، نوروپاتی می‌تواند نشانه وجود یک مشکل جدی در فرد باشد. متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سعیدی، با استفاده از روش‌های مختلف فیزیوتراپی، می‌توانند علائم مشکل نوروپاتی بیماران را به‌طور مؤثر و موفقیت‌آمیزی کنترل نمایند. جهت اطلاع از مراحل درمان مشکلات عصب ناشی از نوروپاتی، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت، می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ تماس حاصل فرمایید.[/alert]
فهرست مطالب
علل
علل بروز نوروپاتی محیطی اکتسابی عبارت‌اند از:
آسیب‌های فیزیکی (تروما)
آسیب‌های فیزیکی، شایع‌ترین دلیل آسیب‌های عصبی اکتسابی هستند.
- آسیب فیزیکی شدید و ناگهانی می‌تواند موجب قطع کامل، پارگی جزئی، کشیدگی یا تحت فشار قرار گرفتن عصب شود.
- آسیب مزمن ناشی از حرکات تکراری منجر به گیرافتادگی و فشار به عصب می‌شود. تحریک شدن بیشتر عصب موجب ملتهب شدن رباط‌ها، عضلات و تاندون‌ها می‌شود و این تورم و التهاب موجب تنگ‌تر شدن راه یا کانال عبور عصب می‌شود.
اختلالات و بیماری‌ها
- اختلالات غددی و متابولیسمی: دیابت، برخی از اختلالات متابولیسمی کبد و اختلالات غددی می‌توانند منجر به آسیب عصبی شوند.
- اختلالات موجود در رگ‌های کوچک موجب نرسیدن اکسیژن کافی به عصب‌های محیطی شده که منجر به آسیب جدی به بافت عصب می‌شود.
- بیماری‌های خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن شخص به بافت‌های خود بدن حمله می‌کند، می‌تواند باعث آسیب عصبی شود. سندرم شوگرن، لوپوس و روماتیسم برخی از این بیماری‌ها هستند.
- اختلالات کلیوی می‌تواند موجب بالا رفتن میزان مواد زائد و سمی در خون شود که این موضوع نیز می‌تواند منجر به آسیب به بافت‌های عصبی شود.
- سرطان می‌تواند به بافت‌های عصبی نفوذ کند و یا به شاخه‌های عصبی فشار وارد کند. تومورهای سرطانی همچنین ممکن است مستقیماً از بافت عصب شروع به رشد کنند.
- عفونت: ویروس‌ها و باکتری‌ها ممکن است به بافت عصب‌ها حمله کرده و موجب نوروپاتی محیطی شوند.
مواد سمی
قرارگیری در معرض مواد سمی می‌تواند موجب آسیب به عصب و بروز نوروپاتی محیطی شود.
- مسمومیت دارویی که می‌توان ناشی از مصرف داروهای بسیار زیادی باشد، خصوصاً داروهای مخصوص مبارزه با سرطان
- مسمومیت با عوامل محیطی یا مواد صنعتی مانند مسمومیت با سرب، جیوه و آرسنیک که موجب نوروپاتی محیطی می‌شوند.
علائم
علائم ایجاد شده بستگی به این دارد که عصب‌های حسی، حرکتی یا خودکار دچار آسیب شده‌اندT آسیب عصب‌های حرکتی اغلب با ضعف عضلانی همراه است. سایر علائم عبارت‌اند از گرفتگی‌های دردناک عضلانی، فاسیکولاسیون یا ماهیچه‌لرزه (حرکت و انقباض غیرارادی عضله که از روی پوست قابل رؤیت است)، آتروفی عضلانی (تحلیل رفتن شدید و کوچک شدن عضله) و کاهش واکنش‌پذیری
آسیب به عصب‌های حسی علائم مختلفی را ایجاد می‌کند چرا که هر یک از عصب‌های حسی عملکرد کاملاً متفاوتی دارد:
- آسیب به تارهای عصبی حسی بزرگ موجب اختلال در لامسه می‌شود. کاهش حس لامسه بیشتر در دست و پاها حس می‌شود به طوری که شخص حس می‌کند دستکش یا جوراب پایش کرده است (در حالی که این‌طور نیست).
- آسیب به تارهای عصبی حسی کوچک‌تر موجب اختلال در حس کردن درد یا تغییر دما می‌شود. ممکن است شخص حس نکند که پوست او بریده شده و یا زخم او عفونت کرده است.
- آسیب به عصب‌های خودکار علائم متنوعی ایجاد می‌کند چرا که عصب‌های سمپاتیک و پاراسمپاتیک در سیستم عصبی محیطی تقریباً عملکرد تمامی ارگان‌های بدن را کنترل می‌کنند. علائم شایع آسیب به عصب‌های خودکار عبارت‌اند از:
- عدم توانایی در عرق کردن به طور طبیعی
- بی‌اختیاری ادرار
- اختلال در عملکرد عضلاتی که با انقباض و انبساط خود، فشار خون را کنترل می‌کنند.
- کاهش فشار خون در زمان حرکت کردن ناگهانی بیمار از حالت نشسته به ایستاده و احساس سرگیجه، سبکی سر و غش کردن.
تشخیص
علائم نوروپاتی محیطی بسیار متغیر و متفاوت هستند. برای تشخیص علت بروز علائم در بیمار لازم است که شرح‌حال کاملی از بیمار گرفته شود و معاینات عصب‌شناسی دقیقی صورت گیرند. علاوه بر این برای تشخیص نوع آسیب عصبی و شدت آن ممکن است لازم باشد که تست‌های دیگری نیز گرفته شوند.
- آزمایش خون
- آزمایش سرعت هدایت عصبی (NCV)
- تست نوار عصب و عضله (EMG)
- اسکن MRI
- نمونه‌گیری از بافت عصب
- نمونه‌گیری از پوست
درمان
بریس‌های ارگونومیک/کفش‌های طبی
- وسایل کمکی مکانیکی مانند بریس‌های دست و پا می‌توانند درد و میزان ناتوانی فیزیکی را کاهش دهند. این وسایل می‌توانند ضعف عضلانی را تا حدودی جبران کنند و یا گیرافتادگی عصب را تا حدی بهبود دهند.
- کفش‌های طبی می‌توانند مشکلات نحوه‌ی راه رفتن را برطرف کنند و از بروز آسیب‌های پا در افرادی که پایشان حس ندارد، جلوگیری کنند.
دارودرمانی
درد‌های خفیف را می‌توان در برخی موارد با داروهای مسکن مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تسکین داد.
داروهای موضعی
داروهای موضعی نیز راه دیگری برای درمان درد نوروپاتی هستند. دو مورد از این داروها عبارت‌اند از لیدوکائین موضعی (داروی بی‌حس‌کننده) و کپساسین (ماده‌ی موجود در فلفل تند که گیرنده‌های عصبی را مسدود می‌کند).
اوزون تراپی
اوزون‌درمانی، روش درمانی جدیدی برای نوروپاتی محیطی است که اکسیژن فعال برای ایمنی بدن را افزایش، گردش خون را بهبود و التهاب را کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند. روش اوزون تراپی از طریق غنی‌سازی خون و لنف عمل می‌کند و موجب کاهش درد و گرفتگی عصب‌ها می‌شود.
پلاسمای غنی از پلاکت(PRP)
پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) یک روش احیا کنند است که در آن محلولی که دارای غلظت بسیار بالای پلاکت است، در اطراف عصب آسیب‌دیده تزریق می‌شود. پلاکت‌ها دارای فاکتورهای رشد نوروژنیک هستند و بدن شما به طور طبیعی، نیروی درمانی خود بر روی نقاطی متمرکز می‌کند که در آن PRP تزریق شده است.
درمان با لیزر سرد
روش درمان با لیزر کم‌توان و امواج مادون‌قرمز در موارد آسیب‌های عصبی و همچنین آسیب‌های بافت‌های نرم به کار می‌رود. قرار دادن نور بر روی ناحیه‌ی آسیب‌دیده موجب تحریک رگ‌های خونی ریز و منبسط شدن آن‌ها می‌شود و بنابراین خون‌رسانی بیشتری به ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. خون‌رسانی بیشتر به بافت عصب‌های آسیب‌دیده موجب رسیدن آب، اکسیژن، مواد غذایی و سلول‌های رشدی بیشتر به آن‌ها می‌شود.
شاک‌ویوتراپی
شاک‌ویوتراپیروشی مؤثر برای بهبود آسیب‌های بافتی در پاها، ناشی از نوروپاتی محیطی است. این روش موجب تحریک بدن برای ساختن مویرگ‌های جدید و پیشرفت روند تکثیر سلولی می‌شود و بدین ترتیب روند بهبودی در بافت‌هایی با زخم و آسیب‌های مزمن را تسریع می‌کند. در شاک‌ویوتراپی از امواج صوتی کنترل‌شده برای ایجاد آسیب‌های بافتی میکرو در مناطق ملتهب استفاده می‌شود تا بدن برای آغاز روند بازسازی و ترمیم خود، تحریک شود.
تحریک الکتریکی عصب‌ها
تحریک الکتریکی عصب‌ها (TENS)روشی غیرتهاجمی برای تسکین درد ناشی از نوروپاتی و بهبود علائم مربوط به دیابت است. در این روش درمانی، الکترودهایی به پوست و در نزدیکی عصب‌های مورد نظر چسبانده می‌شوند و سپس جریان الکتریکی از طریق این الکترودها به بدن فرستاده می‌شود تا عصب‌های آسیب‌دیده و بافت‌های اطراف آن را توانبخشی کرده و موجب آغاز روند بهبودی آن‌ها شود.
طب سوزنی
طب سوزنیروشی است که در آن روند طبیعی ترمیم و بازسازی در بدن تحریک به آغاز شدن می‌شود و بنابراین بافت‌های آسیب‌دیده بر اثر نوروپاتی شروع به بهبودی و عملکرد بهتر می‌کنند. برای انجام این کار، سوزن‌های باریکی در نقاط کاملاً مشخصی از بدن فرو برده می‌شوند و سپس از طریق این سوزن‌ها، گرما یا جریان الکتریکی به بدن فرستاده می‌شود.
میکروواس تراپی (Micro-Vas)
میکروواس تراپی (Micro-Vas) یکی از روش‌های درمانی تائید شده توسط سازمان FDA است که نوروپاتی را درمان و روند پیشروی آن را معکوس می‌کند. در روش میکروواس تراپی، در عضلات درگیر بیماری، چرخه‌هایی از انقباضات ملایم و سپس رهاسازی (شل شدن عضله) ایجاد می‌گردد. این روند موجب افزایش سطح اکسیژن در بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود و بنابراین روند درمان تسریع پیدا می‌کند.
ورزش
ورزش کردن برای درمان نوروپاتی محیطی، بیماران را هم به لحاظ روحی و هم به لحاظ جسمی، تسکین می‌دهد. ورزش کردن موجب افزایش جریان خون می‌شود که این موضوع موجب کاهش گرفتگی عضلات در نواحی مورد نظر شده و بافت‌های عصبی را تقویت می‌کند. ورزش‌های مخصوص نوروپاتی محیطی به کاهش استرس‌هایی که منجر به افسردگی می‌شوند، کمک می‌کند.
حرکات افزایش انعطاف
- کشش ساق پا
- کشش همسترینگ در حالت نشسته
- کشش رباط (فاسیت پلانتار) کف پا
تمرینات افزایش قدرت عضلانی
- اسکات با کمک صندلی
- جمع کردن مچ پا به طرف داخل
تمرینات تعادلی
- جمع کردن مفصل لگن
- باز کردن مفصل لگن
- بالا آوردن پا از کنار
