دنبالچه (در اصطلاح عامیانه دمبالچه) اصلاح پزشکی برای درد استخوان دنبالچه کوکسیدینی است که به دنبالچه و علائم درد دنبالچه اشاره دارد. اگر چه این بیماری در هر سن و هم در مردان و هم زنان پیش می آید، عموما در سن چهل سالگی پیش می آید. درد دنبالچه در زنان پنج برابر بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.آسیب دیدگی دنبالچه منجر به ناراحتی و درد استخوان دنبالچه می شود (این بیماری در اصطلاح پزشکی کوکسیدینی نامیده می شود). این آسیب دیدگی ها منجر به کبودی، دررفتگی یا شکستگی دنبالچه می شوند. اغلب آسیب دیدگی دنبالچه قابل درمان هستند، هر چند که فرآیند درمان درد دنبالچه خیلی کند است.دنبالچه استخوانی مثلثی شکل است که در انتهای ستون مهره ها واقع شده است. دنبالچه شامل سه تا پنج قسمت استخوانی است که توسط مفاصل و رباط ها سرجای خود قرار گرفته اند.اغلب آسیب دیدگی های دنبالچه در بین زنان بوجود می آید، زیرا لگن زنان پهن تر است و دنبالچه آنها پوشش کمتری دارد. در ادامه به بحث علایم، علل درد دنبالچه و درمان آن می پردازیم.
فهرست مطالب
علایم
- التهاب موضعی و درد شدید دنبالچه احساس می شود.
- در صورتی که آسیب دیدگی ناشی از صدمه باشد، کبودی در این ناحیه مشاهده می شود.
- درد در ناحیه دنبالچه با نشستن برای مدت طولانی یا وارد شدن فشار مستقیم بر این ناحیه شدت پیدا می کند.
- حرکات روده اغلب همراه با درد دنبالچه است.
- بعضی از زنان در طول رابطه جنسی احساس درد می کنند.
علت
علت درد دنبالچه مختلف است و شامل بی ثباتی دنبالچه، خارج از راستا بودن، اسپاسم عضلانی، کیست پیلونیدال، کیست تارلوف، بیماری های عصبی، سرطان، درد ارجاعی، درد عصبی، روش های درمانی قبلی یا درد خیالی می شود
به طور واضح نمی دانیم که کدام قسمت های آناتومی بدن می توانند باعث بوجود آمدن درد دنبالچه شوند. در بسیاری از موارد علت دقیق درد ناشناخته است ( که به آن کوکسیدینی ایدیوپاتیک گفته می شود) و در این موارد علائم بیماری کنترل می شوند. اغلب آسیب دیدگی های دنبالچه ناشی از صدمه وارده به ناحیه دنبالچه است. از موارد علت درد استخوان دنبالچه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمین خوردن روی دنبالچه هنگام نشستن بر روی یک سطح سخت شایع ترین علت درد استخوان دنبالچه ، آسیب دیدگی و درد است.
- وارد شدن ضربه مستقیم به دنبالچه، برای مثال ضرباتی که در حین انجام ورزش های پر برخورد صورت می گیرد باعث آسیب و درد دنبالچه می شود.
- دنبالچه در طول به دنیا آمدن کودک ممکن است آسیب ببیند یا دچار شکستگی دنبالچه شود.
- اصطکاک یا ضرب دیدگی مکرر دنبالچه (که در طول دوچرخه سواری یا پارو زدن اتفاق می افتد) باعث آسیب و درد دنبالچه می شود.
- گاهی اوقات علت آسیب دیدگی دنبالچه مشخص نیست.
- از علت های دیگر آسیب دیدگی دنبالچه که کمتر شایع هستند می توان به اسپرز استخوان، فشرده شدن ریشه استخوان ها، آسیب دیدگی نقاط دیگر ستون فقرات، عفونت موضعی و تومور اشاره کرد که می تواند موجب بروز درد شود.
عمده علت درد دنبالچه برمی گردد به نیمه در رفتگی های استخوان دنبالچه و عدم ثبات این استخوان و حرکت بیش از حد آن که درد ناحیه را باعث می شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که علائم و نشانه های آسیب دیدگی دنبالچه را دارید یا احساس ناراحتی و درد دنبالچه را دارید و نمی دانید علت آن چیست برای درمان درد استخوان دنبالچه به پزشک مراجعه کنید. پزشک باید تعیین کند که آیا آسیب دیدگی دنبالچه ناشی از صدمه بوده است یا درد ناشی از مشکلات شدیدتری بوده است. آسیب دیدگی های ناحیه دنبالچه به ندرت به مراجعه به بخش اورژانس نیاز دارد. با این حال، در صورتی که در رابطه با علائم درد دنبالچه خود احساس نگرانی می کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید یا به نزدیک ترین بخش اورژانس در ناحیه خود بروید.
تشخیص
علت آسیب دیدگی دنبالچه عمدتا با سابقه پزشکی و معاینه قابل تشخیص است.گاهی اوقات تشخیص علت درد دنبالچه به عکس برداری با اشعه ایکس نیاز دارد. از جمله معاینات پزشک برای تشخیص می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ممکن است یک معاینه نورولوژی صورت بگیرد. همچنین ممکن است ناحیه راست روده معاینه شود. برای این معاینه، پزشک ممکن است معاینه داخلی از روده داشته باشد که متوجه شود آیا دنبالچه دچار شکستگی یا دررفتگی شده است و آیا وارد شدن فشار مستقیم به دنبالچه باعث درد می شود.
- در موارد نادر، در صورتی که علت درد مشخص نباشد، بیهوشی موضعی به ناحیه دنبالچه تزریق می شود تا مشخص شود که آیا منشا درد دنبالچه است یا ناحیه دیگری از ستون فقرات.
- عکس برداری با اشعه ایکس صورت می گیرد تا شکستگی یا دررفتگی دنبالچه و علت درد دنبالچه تشخیص داده شود. با این حال، اشعه ایکس گاهی اوقات این آسیب دیدگی ها را نشان نمی دهند. بعضی از پزشکان توصیه می کنند که عکس برداری با اشعه ایکس هم به صورت نشسته و ایستاده صورت بگیرد تا وجود شکستگی یا دررفتگی بیشتر مشخص شود.
درمان
درمان درد دنبالچه به دو روش جراحی و بدون جراحی صورت می گیرد. در ادامه این روش ها توضیح داده شده است.
روش های بدون جراحی
روش های بدون جراحی برای درمان درد دنبالچه شامل داروهایی مثل داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی از قبیل ایبوپروفن، کمتر نشستن، داروهای نرم کننده مدفوع، بالشتک مخصوص دنبالچه و همچنین تغییر طرز نشستن برای تخلیه بهتر، یخ درمانی در ابتدا و پس از آن گرما درمانی پس از چند روز، درمان های فراصوت و همچنین ماساژ، حرکت کششی و همچنین به حرکت در آوردن مفصل می شود. تنظیم دنبالچه باعث می شود که دنبالچه به محل صحیح خود برگردد و درد آن تسکین پیدا کند. افرادی که بهتر می توانند دنبالچه خود را حرکت دهند، به این روش های درمانی درد دنبالچه بهتر جواب می دهند. استفاده از لباس های گشاد که بر ناحیه دور دنبالچه فشار وارد نمی کنند، توصیه می شود. همچنین، پوشیدن کفش راحت و صاف توصیه می شود. بسیاری از افرادی که در ناحیه دنبالچه احساس درد می کنند، به پهلو خوابیدن را ترجیح می دهند.شما حتی می توانید یک بالشتک بین دو زانوی خود قرار دهید و بخوابید. التیام درد بین چندین هفته تا چندین ماه طول می کشد. افسردگی در کنار اضطراب، در صورت وجود، مخصوصا اگر فرد برای مدتی طولانی احساس درد دنبالچه می کرده است، باید درمان شود. ترکیبی از این روش های درمانی به منظور التیام درد و همچنین تغییر در نحوه تحرک به منظور رفع فشار بر روی ناحیه دنبالچه عموما برای تسکین درد کفایت می کند.
درمان خانگی
آسیب دیدگی های دنبالچه اغلب بسیار دردناک هستند، بنابراین درمان های خانگی به این منظور ایجاد شده که درد دنبالچه را کنترل کنند و از التهاب بیشتر این ناحیه جلوگیری کنند.
- از روی زمین نشستن برای مدت طولانی خودداری کنید. وقتی می نشینید، از نشستن بر روی سطوح سفت و نشستن بر روی یکی از طرفین باسن خودداری کنید. همچنین به جلو خم شوید و وزن خود را روی دنبالچه نیندازید.
- برای آسیب دیدگی های ناشی از صدمه، به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی ناحیه دنبالچه روزی چهار بار در چند روز اول پس از آسیب دیدگی و شروع درد دنبالچه، یخ قرار دهید.
- برای کاهش درد استخوان دنبالچه و بهتر راه رفتن و حرکت کردن، داروهای غیراستروئیدی ضد التهابی را مصرف کنید. در صورتی که بیماری کلیوی، سابقه خونزیزی معده دارید یا اینکه داروهای رقیق کننده خون مثل کومارین را مصرف می کنید، بدون مشورت پزشک این داروها را مصرف نکنید. در این شرایط، بهتر است استامینوفن مصرف کنید که درد دنبالچه را کاهش می دهد، اما باعث کاهش التهاب نمی شود.
- می توانید بالشت زیر نشیمنی خریداری کنید و روی آن بنشینید. این بالشت در وسط خود سوراخی دارد که مانع از تماس دنبالچه با سطوح صاف می شود.
- غذاهای پرفیبر بخورید تا مدفوع شما نرم شود و از یبوست جلوگیری کنید.
تزریق
تزریقات موضعی به ناحیه دنبالچه در صورتی که راه ها و روش های درمان غیرجراحی دیگر برای درمان درد دنبالچه جواب ندادند، روش مناسبی است. برای کسانی که درد استخوان دنبالچه مزمن دارند، تزریق به همراه ماساژ دنبالچه در حین استفاده از بیهوشی موضعی را می توان مورد استفاده قرار داد. تزریقات کورتیکواستروئید باعث کاهش التهاب و درد می شود و با ترکیب با بی هوشی موضعی تاثیرگذاری آنها بیشتر می شود. تزریقات کورتیکواستروئید باعث بهبود علائم درد دنبالچه می شود، اگر چه اثرات آن با هر بار تزریق تنها برای چندین هفت طول می کشد. تزریقات کورتیکواستروئید باعث درمان این بیماری نمی شوند و تزریق بیش از حد کورتیکواستروئید به کمر و دنبالچه آسیب می رساند. بنابراین این نوع تزریق را تنها سالی یک یا دو بار می توانید انجام دهید. بی حسی موضعی با بلوک اعصاب مغزی برای رشته عصب های نزدیک دنبالچه به عصب هایی که ارسال کننده سیگنال های درد هستند مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک اعصاب مغزی با تزریق بی حسی موضعی به این عصب ها مانع از ارسال پیام درد به مغز توسط این عصب ها می شود. برخلاف تزریقات کورتیکواستروئید، این تزریقات را می توان بدون اینکه خطری بوجود بیاید تکرار کرد.
ماساژ
ماساژ درمانی را می توان به عنوان یک روش درمانی محافظه کارانه برای آسیب دیدگی و درد دنبالچه مورد استفاده قرار داد. ماساژ درمانی باعث انقباض و کشیدگی عضلات این ناحیه می شود. وقتی تعادل عضلات و پرده های بافتی اطراف آنها در ستون فقرات کمر و کاسه لگن برقرار شد، درمانگر از رباط ها برای برگرداندن دنبالچه به محل اصلی خود به عنوان اهرم استفاده می کند. این کار در وضعیت های نشسته، دراز کش یا خوابیدن به یک طرف انجام داد. متخصص ماساژ درمانی کار درمان درد دنبالچه را با لمس کردن و کشیدن رباط های متصل به دنبالچه به سمت عقب شروع می کند.پس از باقی مانده در این وضعیت به مدت ۱۰ تا ۶۰ ثانیه، بافت های مجاور دنبالچه آزاد می شوند. یک روش انقباضی-کششی را می توان در کنار این روش مورد استفاده قرار داد. همانطور که دنبالچه به سمت عقب کشیده می شود، از بیمار درخواست می شود که به مدت سه تا پنج ثانیه کف لگن خود را به صورت ملایم منقبض کننده. با این انقباض، دنبالچه بیشتر به سمت عقب کشیده می شود و باعث کاهش درد لگن و دنبالچه می شود.
جراحی
جراحی تنها در موارد نادر و در موارد بسیار شدید درد دنبالچه صورت می گیرد. با این حال، این روش برای بعضی از بیماران که درد بسیار شدیدی را احساس می کنند و روش های غیر جراحی برای آنها جواب نداده است، مناسب می باشد. جراحی عموما شامل برداشتن یک سمت بسیار فعال یا برداشتن کامل دنبالچه است. این روش های جراحی برای افرادی صورت می گیرد که دنبالچه آنها بی حرکت شده است و در حال تحلیل رفتن است و درصد موفقیت آن بین ۶۰ تا ۹۱ درصد است.
درد دنبالچه در زنان شایعتر از مردان می باشد، درد استخوان دنبالچه ممکن است در بارداری یا بعد از زایمان نیز بوجود آید. شایعترین علت آسیب دنبالچه زمین خوردن روی دنبالچه می باشد. در صورتی که هر کدام از علائم ذکر شده در مقاله را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا درمان درد دنبالچه بدون جراحی را برای شما تجویز می کند، جراحی فقط در موارد خیلی نادر در درد شدید و مزمن دنبالچه که به درمان های بدون جراحی پاسخ نمی دهد تجویز می شود.
