مفصل زانو پیچیده‌ترین مفصل بدن است که وزن را تحمل میکند و حرکاتی مانند راه رفتن، نشستن، ایستادن و دویدن را برای ما فراهم میکند. این مفصل دارای ساختارهایی مانند استخوان‌ها، رباط‌ها، عضلات، عصب‌هایی که به زانو حس می‌دهند و تاندون‌ها است.
فهرست مطالب
علل زانو درد
از علل زانودرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتریت (ورم مفاصل): که شامل آرتروز، آرتریت روماتوئید و نقرس می‌شود.
- چاقی و گذشت سن: هر دو از علل بسیار شایع زانو درد هستند.
- آسیب وارد شدن: از آنجایی که زانو مفصلی از بدن است که بیشترین مسئولیت را برعهده دارد، بنابراین خطر آسیب دیدن آن بسیار زیاد است. این آسیب‌ها میتواند به استخوان، رباط و غضروف وارد شود که در نهایت منجر به درد حاد زانو می‌شود.
- پیچ خوردن: پیچ خوردن به دلیل حرکات ناگهانی و غیرطبیعی اتفاق می‌افتد و باعث درد و همچنین محدود شدن حرکت مفصل زانو می‌شود.
- ورم کردن: این آسیب به دلیل استفاده بیش از حد از زانو رخ می‌دهد و باعث ورم کردن تاندون‌ها (طنابی که استخوان و عضله را به هم متصل میکند) می‌شود. بعضی اوقات به این آسیب «زانوی پرش» می‌گویند زیرا در ورزش‌هایی که پریدن دارد، مانند بسکتبال، بیشتر اتفاق می‌افتد.
- پریدگی استخوان: بعضی اوقات آسیب وارده به زانو میتواند بخش‌هایی از استخوان یا غضروف را بشکند. این قطعات شکسته شده می‌توانند در مفصل گیر کنند و باعث مسدود شدن آن شوند. در این حالت ممکن است مفصل فرد ورم کند و درد داشته باشد.
- استفاده بیش از حد: استفاده بیش از حد از زانو میتواند باعث بورسیت و در نهایت منجر به درد شدید زانو شود.
- سندرم باند ایلیوتیبیال: این آسیب به دلیل استفاده بیش از حد از باند ایلیوتیبیال رخ می‌دهد؛ باند ایلیوتیبیال بافتی است که از مفصل ران تا قلم ساق پا واقع در پشت زانو کشیده شده است.
- سندرم پلیکا داخلی: این آسیب به دلیل استفاده بیش از حد از پلیکا رخ می‌دهد؛ پلیکا یک بافت چین‌خورده در مفصل زانو است.
- بیماری ازگود اشلاتر: این آسیب که به دلیل استفاده بیش از حد اتفاق می‌افتد در میان نوجوانانی که ورزش می‌کنند شایع است و باعث ورم کردن و درد استخوان برآمده‌ی زیر زانو می‌شود.
- دررفتگی جزئی کشکک زانو (نیمه دررفتگی کشکک): این آسیب معمولاً به دلیل شرایط فیزیکی ساق پا رخ می‌دهد. کشکک از جای خود در می‌رود و باعث ایجاد درد و تورم می‌شود.
- بورسیت یا زانوی پیش‌خدمتان: این عارضه ناشی از زانو زدن طولانی‌مدت یا انجام حرکات تکراری روی زانو است. بورسا کیسه‌ای پر از مایع است که برای مفصل زانو مانند یک بالشتک عمل میکند. ممکن است به دلیل وارد آمدن آسیب یا آرتریت، پشت زانو ورم کند که به آن کیست حفره پشت زانو (کیست بیکر) نیز گفته می‌شود.
- خونریزی در مفصل زانو: در این آسیب که به آن همارتروز نیز می‌گویند، رگ‌های خونی اطراف رباط‌های زانو آسیب می‌بینند و باعث گرم، سفت، کبود و متورم شدن زانو می‌شوند. در موارد شدید ممکن است لازم باشد فرد در بیمارستان تحت مراقبت قرار بگیرد.
- عفونت: هرگونه عفونت در مفصل زانو میتواند منجر به زانو درد شود.
نشانه‌های عمومی مرتبط با درد زانو
از نشانه‌های زانو درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورم کردن
- حساسیت به لمس
- گرفتگی
- ناتوانی در درست حرکت دادن زانو
روشهای درمان
استفاده از کمپرس یخ
کمپرس یخ در کاهش التهاب و تمرم زانو، همچنین بهبود درد در آسیبهای جزئی زانو تاثیرگذار است. کمپرس یخ در روز باید چند بار تکرار شود تا تاثیر مفید و کافی داشته باشد.
بستن زانو
بستن زانو با باند یا استفاده از زانو بند در زانوی آسیب دیده و دچار درد، بعضی اوقات میتواند دردهای خفیف زانو بدون علل جدی را درمان کند.
حرکات ورزشی
ورزشهای زانو هم در مواردی می‌توانند برخی از دردهای زانو را درمان کنند.
دارو
پزشک برای کاهش زانو درد و درمان بیماری هایی مانند روماتیسم و نقرس مصرف داروهایی را برای بیمار تجویز میکند. مصرف گلوکزامین و کندرویتین نیز می تواند مفید باشد. نتایج مطالعات نشان دهنده تاثیر موثر این مواد در کاهش زانو درد ناشی از بیماری آرتروز است. افرادی که دچار دردهای ملایم یا شدید آرتروز هستند می توانند با استفاده از این مکمل ها به نتایج مفید و موثری دست یابند.
تزریق
در بعضی از مواقع پزشک تزریق دارو به صورت مستقیم در مفصل را توصیه می کند، نمونه هایی از تزریق شامل موارد زیر است:
- کورتیکواستروئید: تزریق داروی کورتیکواستروئید در مفصل زانو باعث کاهش علائم بیماری آرتروز و کاهش زانو درد برای چند ماه می شود. تزریق در همه موارد موفقیت آمیز نیست. تزریق خطر عفونت را در پی دارد.
- مکمل برای لغزندگی مفصل: مواد لغزنده ای که شبیه به موادی طبیعی است که بوسیله مفصل دربدن ساخته می شود می تواند در مفصل زانو تزریق شود و به بهبود حرکت و کاهش زانو درد مفصل کمک کند. کاهش درد با یک یا چند مرحله تزریق در مدت زمان ۶ ماه تا یک سال در بدن پایدار است.
وسایل کمکی، بریس و زانو بند
استفاده از تجهیزات و وسائل کمکی مانند چوبدستی، عصا، کفی های طبی برای جذب فشار، پوشیدن بریس یا زانو بند می تواند در کاهش زانو درد بسیار موثر باشد. در صورتیکه آرتروز در یک قسمت زانو ایجاد شده باشد بریس میتواند برای بهبود عملکرد و استحکام مفصل موثر باشد. دو نوع بریس وجود دارد که برای کاهش زانو درد در مبتلایان به آرتروز زانو استفاده می شود بریس با تقسیم وزن از ایجاد وزن بدن روی زانوی آسیب دیده جلوگیری می کنند و بریس های محافظ زانو که از کل مفصل زانو در مقابل فشار محافظت می کند. کاربردن بریس برای حفاظت مفصل زانو در کاهش زانو درد موثر است.
زانوبند های طبی به چهار دسته زانوبند، حمایت کننده، پایدار کننده و لولادار تقسیم‌بندی می‌شود. زانوبند ها در اندازه‌های مختلف وجود دارند و می‌توان به راحتی آن را روی زانو کشید، حال آن که حمایت کننده زانو قابل تنظیم است و غالباً دور زانو پیچیده می‌شود؛ در هر صورت هر دو نوع زانو بند طبی علاوه بر حمایت اصلی از زانو آن را گرم و فشرده نیز می‌کنند.
جراحی
اگر درد زانو با موارد فوق درمان نشود؛ متخصص زانو ممکن است اقدامات جراحی را تجویز نماید.
برای رفع درد زانو روشهای جراحی مختلفی وجود دارد که استئوتومی زانو، آرتروسکوپی و آرتروپلاستی یا تعویض مفصل زانو برخی از نمونه‌های جراحی زانو می‌باشند.
