منظور از گودی کمر یا قوس کمر در واقع همان قوس و گوی زیاد کمر است که در پزشکی با نام‌هایپرلوردوز یا لوردوز شناخته می‌شود. لوردوز یکی از اختلالات ستون فقرات است که در آن، انحنای پایین کمر (درست بالای لگن) از حد طبیعی فراتر می‌رود (به این حالت کمر زینی شکل نیز گفته می‌شود، چراکه برخی از اسب‌ها نیز همین مشکل را دارند). گودی کمر به خاطر چرخش لگن به سمت جلو، باعث می‌شود که باسن شخص برآمده‌تر و شکم او به سمت جلو به نظر بیاید. این بیماری در بین رقصنده‌های باله بسیار شایع است و البته ممکن است در هر کسی با هر سنی ایجاد شود و برخی علل احتمالی مخصوص دارد. وجود انحنا و قوس بیش از حد در پایین کمر موجب می‌شود که فشار زیاد و غیرطبیعی به قسمت پایینی ستون فقرات وارد شود و شخص دچار کمر دردی شود که در توانایی حرکتی او تاثیر می‌گذارد (این درد اغلب در قسمت داخل گودی کمر و هنگام ایستادن یا بلند شدن حس می‌شود). قوس و گودی کمر بدون انجام دادن درمان‌های مناسب می‌تواند به بیرون‌زدگی دیسک کمر منجر شود.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]نحوه‌ی درمان قوس و گودی زیاد کمر به نوع و علت بروز این اختلال، شدت آن و همچنین وجود سایر علائم در بیمار (مانند درد شدید پایین کمر) بستگی دارد. در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سعیدی، برای بیمارانی که به گودی کمر مبتلا هستند، درمان‌های کایروپراکتیک و توانبخشی با هدف بازیابی انحنای طبیعی کمر، برطرف کردن فشار مضاعف از روی ستون فقرات و متوقف کردن (یا کُند کردن) روند تحلیل رفتن دیسک‌ها انجام می‌شود. در بسیاری از موارد می‌توان با ترکیبی از روش‌های تراکشن (کشش ستون فقرات)، استفاده از ساپورت‌های ارتوپدی ستون فقرات (پشتی‌ها و بالش‌های طبی مخصوص) و ایجاد تغییراتی در روش زندگی، به این نتایج درمانی دست یافت. متخصصین ما برای تسکین درد کمر از روش‌های ماساژتراپی و الکترتراپی با TENS استفاده می‌کنند. بعد از تسکین دادن درد کمر، برای بهبود وضعیت قرارگیری ستون فقرات، انجام ورزش‌های کششی و تمریناتی برای تقویت عضلات، تجویز می‌شود. جهت مشاوره یا رزرو نوبت می‌توانید با ما از طریق شماره ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ تماس حاصل فرمایید.[/alert]
فهرست مطالب
علل احتمالی بروز قوس و گودی زیاد کمر
- آکندروپلازی، اختلالی که موجب می‌شود استخوان‌ها به طور طبیعی رشد نکنند و قد شخص کوتاه شده و اصطلاحا کوتوله به نظر بیاید.
- سرخوردگی مهره‌ها (اسپوندیلولیستزیس)، اختلالی که موجب می‌شود مهره‌های ستون فقرات (خصوصا در پایین کمر) روی هم سُر بخورند و همراستا نباشند.
- پوکی استخوان که موجب می‌شود تراکم استخوان‌ها کم شده و شکننده شوند و به راحتی دچار شکستگی (شکستگی فشاری) شوند.
- چاقی یا داشتن اضافه وزن زیاد
- کیفوز یا قوز کمر و پشتکه موجب می‌شود ناحیه بالای کمر قوس بیش از حدی به سمت بیرون داشته باشد.
- دیسکیت که موجب التهاب دیسک‌های بین‌مهره‌ای در ستون فقرات شده و اغلب به علت بروز عفونت در ستون فقرات ایجاد می‌شود.
- گودی کمر خوش‌خیم (بی‌ضرر) کودکی. این نوع از قوس و گودی کمر در کودکان ایجاد می‌شود و در اغلب موارد با بالا رفتن سن کودک و رشد او، به خودی‌خود خوب می‌شود.
علائم گودی و قوس کمر
زیاد بودن انحنای ناحیه پایین کمر در افراد مبتلا به گودی کمر قابل مشاهده است و باسن این افراد نیز حالت برجسته‌تری دارد. زمانی که شخص روی یک سطح سفت به پشت می‌خوابد، بین کمر او و سطح زمین فاصله‌ی بسیار زیادی وجود دارد. قوس و گودی زیاد کمر گاها موجب درد کمر می‌شود به نحوی که دامنه حرکتی شخص را محدود کرده و حرکت‌پذیری او را دچار اختلال می‌کند. سایر علائم لوردوز بسته به این که علت اصلی بروز لوردوز چه بوده است، می‌توانند متفاوت باشند. برخی از علائم لوردوز عبارتند از:
- درد پایین کمر
- درد لگن
- وجود انحنای بزرگ و غیرطبیعی در پایین کمر
- مشکل در حرکت کردن و محدود شدن دامنه حرکتی
- درد و گرفتگی عضلات کمر (گاها اسپاسم عضلانی)
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز هر یک از این علائم لازم است به پزشک مراجعه شود و احتمالا لازم است که بیمار توسط متخصص عصب‌شناسی ارزیابی شود: درد کمر، بی حسی، گزگز و سوزن‌سوزن شدن پاها، اسپاسم عضلانی، احساس ضعف در پاها، داشتن احساس عجیب یا درد مبهم در دستها و پاها، بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع.
تشخیص قوس و گودی کمر
تشخیص قوس و گودی زیاد کمر معمولا توسط متخصص طب فیزیکی یا سایر متخصصین مربوطه انجام می‌شود. پزشک شرح حال بیمار را می‌شنود، سوابق پزشکی او را برررسی کرده و سپس او را معاینه فیزیکی می‌کند. ممکن است برای تایید تشخیص یا بررسی سایر علل یا عوارض لوردوز، نیاز به انجام رادیوگرافی با اشعه ایکس، سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی باشد.
درمان گودی و قوس کمر
بریس و کمربند طبی
استفاده از بریس یا کمربند طبی مخصوص موجب می‌شود که عضلات خود را به نحوی تمرین دهید که به شکل صحیحی قرار گیرند و فشار مضاعف از روی ستون مهره‌ها برداشته شود. علاوه بر این سعی کنید همراه با پوشیدن کمربند طبی تمرینات تقویت عضلات میان‌تنه را انجام دهید و انعطاف‌پذیری عضلات لگن را نیز بیشتر کنید.
کایروپراکتیک (درمان دستی)
انجام درمان‌های کایروپراکتیک می‌تواند درد ناشی از‌گودی و قوس زیاد کمر را برطرف کند. متخصص کایروپراکتیک با استفاده از تکنیک‌های درمان دستی و جااندازی مفاصل (مانیپولاسیون یا جااندازی ستون فقرات) حرکت‌پذیری ستون فقرات را بهبود داده و درد کمر را تسکین می‌دهد.
ماساژتراپی
ماساژدرمانی می‌تواند کمک بسیار زیادی به اصلاح گودی و رفع قوس کمر بکند چرا که با کمک این روش می‌توان عضلات منقبض و گرفته را کشش داد و به طول عادی بازگرداند. از تکنیک‌های دیگری مانند PNF و MET میز برای بازیابی سلامت سیستم عصبی و تقویت عضلات تضعیف شده استفاده می‌شود. انجام دادن ماساژ برای زمان طولانی‌تر می‌تواند موجب فعال‌سازی سیستم عصب‌های پاراسمپاتیک بدن شده و در نتیجه بدن شما به طور کلی در وضعیت بهتری قرار گیرد.
عضلاتی که در گودی کمر درگیر هستند و توسط ماساژ درمانی آزاد می‌شوند، عبارتند از:
- عضله مازویی بزرگ (پسواس)
- عضله TFL (تنسور فاسیا لاتا)
- عضله راست رانی
- عضله سرینی بزرگ قدامی
- عضله سرینی کوچک
- گروه عضلات ESG در پایین کمر (عضلات ارکتور اسپاین)
- گروه عضلات TSG در پایین کمر (عضلات عرضی ستون فقرات)
- عضله مربع کمری
عضلاتی که نیاز به تقویت دارند، عبارتند از:
- عضلات راستِ شکمی
- گروه عضلات همسترینگ (دوسر رانی، نیم غشایی، نیم وتری)
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی اساسی‌ترین بخش از برنامه‌ی توانبخشی بیمار است. موثرترین برنامه‌ی درمانی برای بیماران مبتلا به لوردوز برنامه‌ای است که شامل انجام ورزش‌هایی برای کاهش فشار مضاعف به کمر و مدالیته‌های درمانی نظیر ماساژتراپی و الکتروتراپی (TENS) برای کنترل درد می‌شود.
الکتروتراپی (TENS)
الکتروتراپی یک نام کلی برای روش‌های درمانی است که در آن از جریان الکتریکی برای قابله با درد ناشی از لوردوز (قوس و گودی کمر) استفاده می‌شود. پرکاربردترین روش الکتروتراپی، TENS است. در این روش الکترودهایی که به شکل پد هستند روی پوست قرار داده می‌شوند و از طریق آن‌ها جریان الکتریکی ضعیفی به بدن منتقل می‌شود.
ورزش برای اصلاح گودی و قوس کمر
در صورتی که قوس و گودی زیاد کمر ناشی از عدم تعادل عضلانی باشد، مربوط به چهار گروه عضلانی می‌شود که دو گروه از این عضلات بیش از حد منقبض و دو گروه دیگر بیش از حد آزاد یا ضعیف هستند و لازم است بیشتر منقبض شوند. عضلات اکستنسور میان تنه و فلکسور لگن (خصوصا عضله ایلیوپسواس) به کشش نیاز دارند و از طرف دیگر، عضلات شما و اکستنسور لگن (خصوصا همسترینگ و گلوتئوس ماکسیموس) به تقویت نیاز دارند.
تمریناتی که در ادامه آمده به منظور کشش یا تقویت عضلات گفته شده است:
کشش عضلات فلکسور لگن
یکی از پاهای خود را جلوتر و پای دیگر را عقب‌تر قرار دهید و زانوهای خود را خم کنید به نحوی که زانوی پای عقبی در زیر لگن و زانوی پای جلویی همراستا با مچپا باشد. لگن خود را به آرامی به سمت جلو حرکت دهید تا کشش را در داخل لگن و ران حس کنید. این حالت را برای ۳۰ ثانیه حفظ کنید و سپس کمی استراحت کنید. این حرکت را برای هر دو طرف انجام دهید و کل تمرین را ۳ الی ۵ بار تکرار کنید.
کشش پایین کمر
به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید و به سمت قفسه سینه نزدیک کنید. دستان خود را دور زانوها حلقه کنید و زانوهای خود را به سمت قفسه سیته بکشید. این حالت را ۳۰ ثانیه حفظ کنید و سپس کمی استراحت کنید. این حرکت را ۳ الی ۵ بار تکرار کنید.
تقویت عضلات شکم
برای انجام دادن کرانچ شکمی، به پشت دراز بکشید، زانوهای خود را خم کنید و کف هر دو پا را روی زمین قرار دهید. سپس در حالی که دستهای شما روی ران پاها قرار گرفته است، سر و شانه‌ی خود را از روی زمین بلند کنید. تا جایی که می‌توانید و احساس راحتی می‌کنید، این حرکت را تکرار کنید و سپس ۱ دقیقه استراحت کنید و دو ست دیگر این تمرین را انجام دهید.
تقویت عضلات گلوتئوس ماکسیموس
به پشت بخوابید و زانوی خود را خم کنید به طوری که کف هر دو پا روی زمین باشد. دستان خود را صاف کنید و در دوطرف بدن قرار دهید. به آرامی لگن خود را از روی زمین بلند کنید و تا جایی بالا ببرید که شانه‌ها، زانوها و لگن شما همراستا شوند. این حالت را برای ۱۰ ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه بازکردید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
