دیستونی گردن که با نام تورتیکولی اسپازمودیک نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در ان عضلات گردن به طور غیرارادی منقبض می‌شوند و در نتیجه سر بیمار به یک طرف خم شده یا می‌چرخد. دیستونی گردن همچنین می‌تواند باعث شود که سر بیمار به سمت عقب یا جلو خم شود. دیستونی گردن یک عارضه نادر است که ممکن است در هر سنی بروز کند، اما در اغلب موارد در افراد میانسال بروز می‌کند. میزان ابتلای زنان به این عارضه بیشتر از مردان است. علائم بیماری معمولاً به تدریج ظاهر می‌شوند و سپس به حدی می‌رسند که پس از آن دیگر بدتر نمی‌شوند. دیستونی گردن هیچ راه درمان کامل و قطعی ندارد. در برخی موارد این مشکل بدون هیچ مداخله درمانی و به طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. اما بهبودی کامل و صددرصدی در موارد بسیار کمی رخ می‌دهد. تزریق بوتاکس در عضلات منقبض شده می‌تواند علائم و نشانه‌های دیستونی گردن را کاهش دهد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]
برای دیستونی گردن هیچ راه درمان قطعی و کاملی وجود ندارد. در برخی از افراد ممکن است علائم و نشانه‌های این عارضه بدون هیچ مداخله درمانی، به‌خودی‌خود برطرف شوند اما بازگشت کامل گردن به حالت اولیه و بهبودی کامل کمتر اتفاق می‌افتد. روش‌های درمانی موجود برای دیستونی گردن بیشتر بر روی کاهش علائم و نشانه‌های بیماری تمرکز دارند. متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سعیدی با توجه به شرایط و نیازهای خاص هر یک از بیماران، یک برنامه‌ی ویژه‌ی فیزیوتراپی برای آن‌ها تدوین می‌کنند. ممکن است انجام برنامه‌ی فیزیوتراپی نیاز به مراجعه‌ی منظم به فیزیوتراپیست، انجام تمرینات ورزشی در خانه و یا ایجاد تغییراتی در محیط خانه و کار و یا برنامه‌ی کاری شما داشته باشد. اهداف برنامه‌های فیزیوتراپی ما عبارتند از:
- افزایش و حفظ دامنه حرکتی و حرکت پذیری گردن.
- تقویت عضلات تضعیف‌شده‌ی گردن که بر اثر عارضه دیستونی دچار کم‌تحرکی شده‌اند.
- ایجاد آگاهی در بیمار از وضعیت صحیح قرارگیری بدن و سر و گردن.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ تماس حاصل فرمایید.
[/alert]
فهرست مطالب
علل
در اغلب موارد علت بروز دیستونی گردن نامعلوم است. برخی از افرادی که به دیستونی گردن مبتلا هستند، دارای سابقه خانوادگی در ابتلا به این عارضه هستند و بنابراین عوامل ژنتیکی می‌تواند در بروز دیستونی مؤثر باشد. در برخی موارد، دیستونی گردن به آسیب‌های سر، گردن و شانه ارتباط داده می‌شود.
عوامل خطر
عواملی که موجب افزایش احتمال بروز دیستونی و کجی گردن می‌شوند عبارتند از:
- سن: هرچند این مشکل ممکن است در هر سنی بروز کند اما در اغلب موارد در سنین بالای ۳۰ سال ایجاد می‌شود.
- جنسیت: زنان بیش از مردان به مشکل دیستونی گردن مبتلا می‌شوند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده به مشکل دیستونی گردن یا انواع دیگر دیستونی مبتلاست، احتمال بروز آن در شما بیشتر است.
علائم
انقباض عضلات گردن می‌تواند باعث شود که سر شما در جهات مختلفی خم شده یا چرخش داشته باشد:
- نزدیک شدن چانه به سمت شانه
- نزدیک شدن گوش به سمت شانه
- بالا رفتن چانه
- پایین آمدن چانه
در اغلب موارد، دیستونی گردن باعث می‌شود که چانه به سمت شانه نزدیک شود. برخی از افراد ترکیبی از چند اختلال را به طور همزمان تجربه می‌کنند. در برخی موارد نیز ممکن است سر حرکات غیرارادی داشته باشد. بسیار از افرادی که دچار دیستونی گردن هستند، از گردن‌درد نیز رنج می‌برند که این درد ممکن است تا شانه‌ها منتشر شود. این عارضه می‌تواند باعث بروز سردرد نیز شود. در برخی از بیماران، درد ناشی از دیستونی بسیار آزاردهنده و غیرقابل‌تحمل می‌شود.
انواع دیستونی و کجی گردن
دیستونی گردن باعث انقباض غیرعادی و غیرارادی عضلات گردن می‌شود و در نتیجه سر بیمار ممکن است چرخیده شود، به سمت جلو کشیده شود، به سمت عقب کشیده شود و یا به یک سمت خم شود.
عوارض
در برخی از موارد ممکن است انقباض غیرارادی عضلات گردن به سایر نواحی مجاور نیز گسترش پیدا کند. شایع‌ترین نواحی که دچار این عارضه می‌شوند عبارتند از فک، بازو و بالای تنه. افراد مبتلا به دیستونی ممکن است دچار زائده‌های استخوانی در ستون فقرات شوند که این عارضه می‌تواند فضای طناب نخاعی در کانال نخاعی را تنگ کند. این حالت موجب بروز گزگز و بیحسی دست و پاها می‌شود.
تشخیص
انجام معاینه‌ی فیزیکی به تنهایی برای تشخیص دیستونی گردن کافی است. با این حال ممکن است پزشک شما انجام آزمایش خون و یا عکس برداری با اسکن ام آر آی را تجویز کند تا وجود سایر بیماری‌های احتمالی که باعث بروز این مشکل شده‌اند را تشخیص دهد.
درمان
درمان دارویی و تزریق بوتاکس
بوتولونیوم توکسین ماده‌ای است که موجب تضعیف عضلات می‌شود و معمولاً برای رفع چین و چروک‌های صورت به کار می‌شود. می‌توان این ماده را مستقیماً در عضله‌ی منقبض گردن تزریق کرد. بوتولونیوم توکسین توسط شرکت‌های مختلفی با اسامی مختلفی تولید می‌شود از جمله: بوتاکس، دایسپورت، زئومین و مایوبلاک.وضعیت اغلب افرادی که دچار دیستونی گردن هستند، با تزریق بوتاکس بهتر می‌شود. این تزریقات باید هر سه یا چهار ماه تکرار شود. برای بهبود نتایج و یا کاهش دوز مورد نیاز و یا تعداد دفعات تزریق، ممکن است پزشک داروهای شل کننده‌ی عضلات را برای شما تجویز کند.
گرما درمانی و ماساژ
کمپرس گرم و ماساژ دادن می‌توانند عضلات گردن و شانه را شل کنند. انجام تمرینات تقویت عضلات گردن و کشش گردن نیز می‌تواند مفید باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی از تمرینات مخصوصی برای حفظ دامنه حرکتی گردن، بهبود وضعیت قرارگیری بدن و جلوگیری از ضعیف و کوتاه شدن عضلات گردن استفاده می‌کند. در فیزیوتراپی از روش‌های ورزش‌درمانی، درمان‌دستی، الکتروتراپی، آموزش وضعیت صحیح قرارگیری بدن به بیمار، و آموزش چگونگی مدیریت فعالیت‌ها و بهبود آمادگی جسمانی بدن استفاده می‌شود. تمام این اقدامات به کاهش درد و کنترل بهتر آن کمک می‌کنند.
تحریک الکتریکی
تحریک‌الکتریکی‌عصبهای‌عضلانی (NMES) می‌تواند موجب تحریک و تقویت عضلات آنتاگونیست (عضلات مختلف) با عضلاتی شود که دچار دیستونی شده‌اند. این روش در حالتی به کار می‌رود که عضله‌ی منقبض توسط بوتاکس شل شده است.
درمان با بیوفیدبک
در روش بیوفیدبک‌تراپی، الکترودهایی روی پوست قرار داده می‌شود تا عضلاتی که دچار انقباض شده‌اند شناسایی شوند و بیمار بتواند کنترل بیشتری بر روی عضلات خود داشته باشد و به صورت ارادی آن‌ها را منقبض یا آزاد کند.
ورزش برای اصلاح دیستونی گردن
- چرخش سر: کشش دادن عضلات گردن به کاهش انقباض دیستونی کمک کرده و عضلات گرفته‌ی گردن را شل می‌کند. چرخش دادن سر می‌تواند عضلات گردن را کشش دهد.
- کشش کمر و گردن: کشش دادن کل ستون فقرات و گردن به منعطف بودن عضلات کمک می‌کند. بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید. دستان خود را در هم قفل کنید و پشت سر خود قرار دهید. زانوهای خود را مقدار کمی خم کنید و بالا تنه خود را کاملاً پایین بیاورید.
- حرکت صندلی در یوگا: این حرکت به کشش شانه، بالای کمر و گردن کمک می‌کند.
- حرکت چهارپا با سر رو به پایین. در این حالت شما شانه‌های خود را صاف بگیرید و عضلات گردن خود را شل کنید. این حرکت به افزایش انعطاف پاها نیز کمک می‌کند.
تحریک حسی
تحریک حسی مانند لمس کردن سمت مخالف صورت یا پشت سر شما می‌تواند باعث شود که اسپاسم عضله به طور موقت متوقف شود. برای هر یک از بیماران، تحریک‌های حسی متفاوتی مؤثر هشتند اما معمولاً با پیشرفت بیماری این تحریکات حسی نیز تأثیرپذیری خود را از دست می‌دهند.
تکنیک‌های کنترل استرس
علائم و نشانه‌ی دیستونی گردن با افزایش استرس و تنش‌های روحی، تشدید می‌شوند. بنابراین بسیار مهم است که بیمار تکنیک‌های کنترل استرس را بیاموزد.
کاردرمانی
متخصص کاردرمانی به شما کمک می‌کند که با به‌کارگیری وسایل و تجهیزات مخصوصی مانند گردنبند طبی، صندلی با تکیه‌گاه بلند و سایر وسایل کمکی نشستن، بدن خود را در وضعیت صحیح تری قرار دهید و کارایی عملکردی بهتری داشته باشید.
گفتاردرمانی
در مورد برخی از انواع خاص دیستونی مانند دیستونی حنجره‌ای که موجب بروز مشکلاتی در تکلم می‌شود، ممکن است لازم باشد که بیمار به متخصص گفتاردرمانی ارجاع داده شود.
