قفل کردن، گیر افتادن مچ پا: علت و درمان

قفل کردن مچ پا وقتی اتفاق می‌افتد که بافت نرم اطراف مچ پا بین دو سطح گیر بیافتد. قفل شدن مچ پا معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که مچ پا کاملاً به بالا یا پایین خم شده باشد و منجر به درد در جلو یا پشت مچ پا شود. مشکلات نزدیک به جلوی مفصل مچ پا معمولاً مربوط با پیچ خوردن مچ پا در گذشته در ارتباط هستند. گیر افتادن پشت مچ پا اغلب در رقصنده‌های باله و معمولاً به دلیل آزردگی و آماس اطراف برجستگی استخوانی پشت مچ پا مشاهده می‌شود. سندرم قفل کردن مچ پا حاصل وارد آمدن آسیب‌های مکرر مزمن به همراه گیر افتادگی استخوان درشت نی جلویی کنار قوزک پا می‌باشد.

[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″] درمان قفل شدن مچ پا در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سعیدی شامل مداخلات درمانی‌ای مانند ورزش درمانی برای پایداری مچ پا، ماساژ تراپی برای آزاد سازی بافت نرم گیر افتاده مچ پا و فاشیا و عضلات ساق پا و درمان دستی پا و مچ پا مانند الکتروتراپی TENS، اولتراسوند تراپی، شاک‌ویو تراپی، لیزر سرد، تزریق پی آر پی (PRP) و ازن تراپی. هدف درمان فیزیوتراپی در کلینیک ما، کمک به کنترل درد مچ پای بیمار، بهبود عملکرد حرکتی مچ پا و افزایش قدرت و قابلیت کنترل مچ پا در بیماران می‌باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌ ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵  تماس حاصل فرمایید.[/alert]

علت

اغلب قفل کردن مچ پا در نتیجه تشکیل خار استخوانی در جلوی مفصل مچ پا اتفاق می‌افتد، هرچند، این علت در رتبه دوم بعد از گیر افتادن بافت نرم باعث قفل شدن مچ پا می‌شود. قفل شدن مچ پا با آرتروز مچ پا هم در ارتباط است و اغلب در بازیکنان فوتبال، رقصنده‌ها و سایر افرادی که به‌طور مکرر فشار اضافه به مچ پای خود وارد می‌نمایند اتفاق می‌افتد. عضلات گرفته و سفت شده ساق پا نیز در ایجاد قفل کردن جلوی مچ پا نقش دارد. قفل شدن پشت مچ پا نیز در افرادی مشاهده می‌شود که قبلاً مچ پای آنها پیچ خورده باشد. آسیب وارده از یک پیچ خوردگی قبلی می‌تواند باعث ناپایداری مچ پا شود.

علائم و نشانه‌ها

• قفل شدن جلوی مچ پا با درد مچ پا همراه است که خیلی بعد از پیچ خوردن مچ پا نیز ادامه پیدا می‌کند.
• ممکن است مچ پا ضعیف شود، طوری‌که بعد از فعالیت‌های معمول روزان، نتوان روی آن ثابت ایستاد.
• وقتی گیر افتادن جلوی مچ پا به آماس رباط مچ پا مربوط باشد، درد و ضخیم شدن بافت مچ پا معمولاً در جلو و کمی در کنار مچ پا حس می‌شود.
• درد مچ پا با کشش مچ پا به بیرون بیشتر می‌شود.
• اگر رباط‌های مچ پا منجر به تحریک و آماس مایع غشایی، درد نبض دار و ورم ناشی از التهاب مایع غشایی هم ممکن است در این ناحیه احساس شود.

نشانه‌های گیر افتداگی مچ پا عبارتند از:

• درد پشت پاشنه یا در اعماق پشت مچ پا
• معمولاً درست پشت قسمت انتهایی در قسمت پایین نازک نی ساق پا، کنار استخوان قوزک پا، حساسیت حس می‌شود
• معمولاً وقتی که با پا به پایین اشاره کنیم و فاشیای کف پا بکشیم، درد در مچ پا حس می‌شود.
• شنیدن صدای تلق مچ پا هنگام پیچاندن مچ پا به سمت داخل یا خارج که معمولاً با درد همراه است.

انواع قفل کردن مچ پا

قفل شدن جلوی مچ پا

گیر افتادگی جلوی مچ پا (مچ پای فوتبالیست‌ها) معمولاً در اثر کشش مکرر مچ پا به سمت خارج (حرکت دادن پا به سمت بالا به سمت ساق پا) ایجاد می‌شود که می‌تواند ساختارهای بافت نرم در جلوی مچ پا را فشرده سازد. کشش مکرر مچ پا و قوس زیاد کف پا نیز به قفل کردن جلوی مچ پا ارتباط دارد. با مزمن شدن قفل شدن مچ پا، علائم دیگری نیز ممکن است بروز پیدا نماید، علائم دیگر عبارتند از ناپایداری و حرکت محدود مچ پا و درد مچ پا هنگام چمباتمه زدن، فعالیت شدید، بالا رفتن از پله‌ها و بالا رفتن از تپه.

قفل شدن پشت مچ پا (پاشنه پای رقصندگان)

قفل شدن پشت مچ پا (پاشنه پای رقصندگان) با کشش مکرر فاشیای کف پا (حرکت پا به سمت پایین) که می‌تواند ساختارهای بافت نرم را در پشت مچ پا فشرده سازند. ساختارهای خاصی که در قفل کردن پشت مچ پا، تحت فشار قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• استریگونیوم (اغلب)
• عضله کشنده هالوس لانگوس
• کپسول پشت مچ پا

تشخیص

قفل کردن مچ پا معمولاً با معاینه مچ پا تشخیص داده می‌شود. دکتر مچ پا شما را حرکت می‌دهد تا ببیند چه حرکات و موقعیت‌هایی می‌تواند باعث ایجاد درد در مچ پا شود.

اگر دکتر به قفل شدن پشت مچ پا مشکوک باشد، ممکن است از شما بخواهد تا مچ پای خود را به سمت بالا خم نمایید و از شما بخواهد چمباتمه بزنید.

برای بررسی وجود قفل کردن پشت مچ پا، دکتر ممکن است پای شما را به سمت پایین فشار دهد و یا از شما بخواهد تا انگشتان مچ پای خود را بالا بگیرید. حساسیت و درد معمولاً با نیشگون گرفتن بافت مورد نظر مشخص می‌شود.

قفل کردن جلوی مچ پا با آسیب رساندن به غضروف مفضل مچ پا، ممکن است منجر به کم شدن فضای بین مفصلی مچ پا شود. در مراحل بعدتر، خارهای استخوانی در جلوی مچ پا را می‌توان در نمای گرفته شده از کنار، X-ray مشاهده نمود.اندازه خار استخوانی می‌تواند از خیلی کوچک تا خیلی بزرگ متغیر باشد. X-ray می‌تواند موارد خفیف، متوسط و شدید آرتروز مچ پا را نمایش دهد. در مراحل اولیه قفل کردن مچ پا، MRI برای تشخیص اولیه التهاب یا تجمع ناگهانی بافت درون استخوان مفصل مچ پا، MRI می‌تواند انجام شود. هرچند، درصورتی که یافته‌های x-ray برای تشخیص کافی نباشند، دررفتگی مچ پا به راحتی قابل تشخیص بوده و بر اساس معاینات فیزیکی بیمار صورت می‌گیرد.

درمان

اصلاح فعالیت روزانه

اگر امکانش وجود داشته باشد، فعالیت‌هایی مانند فعالیت‌های ورزشی خاص یا بالا رفتن از سر بالایی که باعث فشرده شدن مچ پا می‌شود باید محدود شده و از انجام آن اجتناب کرد تا علائم بهبود یابند.

گچ گرفتن

ممکن است از شما خواسته شود تا به مچ پای خود برای یک مدت کوتاه استراحت دهید تا ورم و درد آن کاهش یابد. ممکن است برای محدود کردن حرکت مچ پا، چکمه‌های مخصوص راه رفتن یا گچ کوتاه مچ پا به مدت ۴ هفته تجویز شود.

داروهای ضد التهابی

استفاده از داروهای ضد التهابی (NSIAD) (با فرض عدم ایجاد حساسیت)، اگر علائم تکرار شونده وجود دارند، می‌تواند موثر باشد. تزریق موضعی کورتیزون داخل مفصل مچ پا نیز می‌تواند کمک کننده باشد، خصوصاً اگر آرتروز مچ پا به عنوان علت زیرین قفل شدن مچ پا مشاهده شود.

تزریق کورتیزون

دکترتان ممکن است تزریق استروئید به داخل مفصل دردناک مچ پا تجویز نماید. استروئیدها داروهای ضد التهابی قوی هستند. تزریق استروئید می‌تواند به کاهش آماس و ورم بافت نرم تحت فشار کمک نماید و تکرار گیر افتادگی مفصل مچ پا را کاهش دهد.

استفاده از کفش مناسب

از کفش‌هایی که پاشنه کفش آن کمی بالا آمده است، کفشی که پاشنه ۲٫۵ تا ۴ سانتی دارد استفاده نمایید، یا بالا برنده پاشنه کفش به آن اضافه نمایید که باعث می‌شود تا پا هنگام راه رفتن عادی خیلی بالا نیاید. بنابراین، مچ پا کمتر گیر می‌افتد و بیمار علائم کمتری نشان می‌دهد.

فیزیوتراپی

در برخی بیماران، فیزیوتراپی می‌تواند جهت بهبود و اصلاح عادات بد راه رفتن که منجر به ایجاد قفل کردن مچ پا می‌شود، نقش داشته باشد. بسته به شدت و میزان نیاز بیمار، علائم معمولاً با اصلاح فعالیت‌های روزانه بهبود می‌یابد. چند درمان فیزیوتراپی اولیه، جهت کنترل درد و ورم مچ پای قفل شده انجام شده و معمولاً از روش‌های درمانی‌ای مانند شاک‌ویو تراپی، لیزر سرد، تزریق PRP، تزریق ازن، تحریک التریکی عصب (TENS) و اولتراسوند تراپی ممکن است استفاده شود. پزشک مربوطه ممکن است از ماساژ تراپی و سایر تکینک‌های درمان دستی نیز برای کاهش اسپاسم عضلانی و درد مچ پا استفاده نمایند.

ورزش‌های مناسب برای قفل کردن مچ پا

بعد از اینکه علائم قفل شدن مچ پا با ثابت نگه داشتن مچ پا، کاهش یافت، ممکن است چگونگی انجام تکنیک‌های آسان حرکت مچ پا روی دوچرخه ثابت به شما آموزش داده شود. بعد از ۳ تا ۴ هفته، تکنیک‌هایی که باعث حرکت بیشتر مچ پا می‌شود، آغاز می‌شود. سپس ورزش‌هایی جهت تقویت عضلات مچ پا استفاده می‌شوند. پزشک شما ممکن است به شما در ثابت نگه داشتن مچ پا در یک موقعیت کمک نمایند تا ثبات مچ پای شما را افزایش دهند.

• رفع خشکی مفصل مچ پا

• حرکت دادن یافت نرم مچ پا: آزادسازی بافت نرم از طریق غلتک‌های فومی و یا درمان فشاری

• ایستادن کنار دیوار با انداختن وزن روی مچ پای جلو

• کشش زانو در حالت خمیده روی پله

• رساندن دست به جلو روی زمین در حالتی‌که یک پا رو به جلو قرار دارد.