گرفتگی عضلات پا بر اثر اسپاسم و انقباض ناگهانی، غیرارادی و دردناک عضلات پا ایجاد می‌شود. این گرفتگی‌ها معمولاً کوتاه‌مدت و موقتی اما بسیار ناخوشایند هستند و بهبودی کامل پس از بروز آن‌ها ممکن است چند روزی طول بکشد. گرفتگی عضلات کف پا معمولاً در قوس میانی کف پا است اما در موارد خاصی، بیماران از گرفتگی عضله شست پا نیز شکایت دارند. گرفتگی ماهیچه‌های پا نیز زیاد اتفاق می‌افتد که در این بین، گرفتگی عضلات ران و ساق پا بسیار شایع است. خشک شدن و گرفتگی ماهیچه‌های پا معمولاً بر اثر خستگی مفرط، کاهش برخی مواد شیمیایی خاص در بدن، عوامل هورمونی و بیماری است. هریک از انواع گرفتگی عضلات پا ممکن است در هر زمانی از روز یا شب اتفاق بیافتد و معمولاً در هنگام تمرینات ورزشی ایجاد می‌شود. این مشکل ممکن است برای هر فردی رخ دهد اما در بین افراد بالای ۸۰ سال بیشتر شایع است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#6fb5f3″]
متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر سعیدی، صرف‌نظر از ماهیت و چگونگی گرفتگی و خشکی عضلات پای شما یا اهداف درمانی که دارید، شما را تحت ارزیابی کامل و همه‌جانبه قرار می‌دهند تا با درک صحیحی از وضعیت شما، بهترین برنامه درمانی ممکن را برای شما تدوین کنند. متخصصین ما می‌توانند برای بسیاری از شرایط مختلفی که موجب گرفتگی عضلات پا می‌شود،از جمله آسیب‌دیدگی، فشار مضاعف به پا یا مشکلات بیومکانیکی، درمان‌های تخصصی ارائه دهند و تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی را به کار گیرند. این درمان‌ها می‌تواند شامل استفاده از ارتز‌ها (وسایل کمکی ارتوپدی)، اصلاح فعالیت‌های روزانه شما، آموزش در نحوه انتخاب صحیح کفش، درمان‌های دستی، حرکات کششی، درمان‌بافت‌های‌نرم، تیپینگ، درای‌نیدلینگ و ورزشهای‌توانبخشی‌اختصاصی برای تقویت ساختار‌های پا و مچ پا باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۶۵۳۳۲۴۵ تماس حاصل فرمایید. [/alert]
فهرست مطالب
گرفتگی عضلات پا چه احساسی دارد؟
گرفتگی عضلات پا معمولاً همراه با دردی تیز، شدید و تیرکشنده است و شخص احساس میکند که تارهای عضلانی او در هم گره خورده‌اند. گرفتگی عضلات پا بیشتر در ناحیه قوس کف پا، ساق پا و ران پا ایجاد می‌شود این گرفتگی‌ها ممکن است تنها چند ثانیه و یا تا چند روز طول بکشند. گرفتگی عضلات کف پا ممکن است باعث خم شدن شست پا شود.
علل
گرفتگی عضلات پا در اغلب موارد هیچ دلیل مشخص و واضحی ندارد اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن مؤثر باشند:
کمبود ویتامین و مواد معدنی
بدن شما به میزان مناسبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف نیاز دارد تا بتواند عملکرد و کارای مناسبی داشته باشد. گرفتگی عضلات پا معمولاً بر اثر کمبود موارد زیر است:
- کلسیم: خوردن کافئین زیاد، کمبود ویتامین D و خوردن سدیم زیاد باعث کاهش میزان کلسیم در بدن می‌شود.
- ویتامین E: کمبود ویتامین E میزان اکسیژن‌رسانی به عضلات را کاهش می‌دهد.
- پتاسیم: استفراغ کردن زیاد یا عرق کردن زیاد و مشکلات کلیوی می‌توانند باعث کاهش پتاسیم در بدن شوند.
- ویتامین D: گرفتن روزانه ۱۵ دقیقه آفتاب به پیشگیری از کمبود ویتامین D کمک میکند.
- منیزیم: کمبود منیزیم موجب مسدود شدن راه یون‌های کلسیم و سدیم به عضله می‌شود و در نتیجه عضلات در حالت منقبض باقی‌مانده و شل نمی‌شوند.
- ویتامین B6: این ویتامین برای سلامتی و عملکرد سالم عضلات و عصب‌ها بسیار حیاتی است.
کم‌آبی بدن
عرق کردن زیاد میزان کلسیم و پتاسیم و منیزیم بدن را کاهش می‌دهد. سیگار کشیدن و تعریق زیاد نیز خطر بروز کم‌آبی بدن را افزایش می‌دهد.
آسیب عصبی
عصب‌ها، سیگنال‌ها را از مغز به عضلات منتقل می‌کنند و به آن‌ها دستور می‌دهند که چه زمانی منقبض و چه زمانی شل شوند. درصورتی‌که عصب‌ها دچار آسیب شوند، سیگنال‌ها به درستی از آن‌ها عبور نمی‌کنند و ممکن است عوارضی مانند گرفتگی عضلات پا ایجاد شود.
بیماری‌های زمینه‌ای
گرفتگی عضلات پا ممکن است بر اثر ابتلا به یک بیماری باشد. بیماری‌هایی مانند دیابت، اختلالات تیروئیدی، کم‌خونی، بیماری هانتینگتون، بیماری پارکینسون همگی خطر بروز گرفتگی عضلات پا را افزایش می‌دهند.
دارودرمانی
گرفتگی عضلانی از جمله عوارض جانبی برخی از داروها است. یکی از شایع‌ترین این داروها داروهای دیورتیک یا همان داروهای مدر هستند که باعث افزایش ادرار بدن می‌شوند و بنابراین می‌توانند تعادل پتاسیم و کلسیم را در بدن به هم بزنند.
ورزش نکردن
ورزش نکردن و عدم تحرک موجب چاقی و ضعف می‌شود. هر دوی این موارد نیز خطر بروز گرفتگی عضلات پا را زیادتر می‌کنند.
انقباض عضله
انقباض عضلات ساق پا می‌تواندمنجر به گرفتگی عضلات ساق و خصوصاً عضلات متصل به کف پا شود.
خستگی مفرط
اگر بیش‌ازحد از عضلات خود کار بکشید (برای مثال تمرین با فشار زیاد یا با مدت‌زمان زیاد داشته باشید یا بدنتان به طور کلی خسته باشد) احتمال بروز گرفتگی عضلات پا زیاد است.
آسیب‌دیدگی
معمولاً آسیب‌دیدگی باعث اسپاسم و گرفتگی عضلات پا می‌شود و این واکنش طبیعی بدن برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی بیشتر است. برای مثال اگر عضله ساق پا بیش‌ازحد کشیده شود و یا تاندون آن دچار پارگی شود، به عنوان یک واکنش طبیعی و دفاعی بدن، عضلات ساق پا دچار گرفتگی می‌شوند.
بارداری
گرفتگی عضلات پا خصوصاً در شب یکی از علائم بارداری در سه‌ماهه سوم است که بر اثر فشار جنین بر روی رگ‌هایی که خون را به پا می‌آورند، ایجاد می‌شود.
گرفتگی عضلات پا در شب
گرفتگی عضلات پا معمولاً در شب انفاق می‌افتد و این موضوع به خاطر کاهش گردش خون بدن در هنگام خوابیدن و کم‌آبی بدن است. این گرفتگی معمولاً در ساق پا رخ می‌دهد. این موضوع به احتمال زیاد به این خاطر است که افراد در هنگام خوابیدن زانوی خود را خم می‌کنند و نوک انگشتان پای آن‌ها به سمت پایین است که این حالت، عضله‌ی ساق پا را در وضعیت کوتاه و منقبض نگه می‌دارد.
کفش نامناسب
پوشیدن کفش پاشنه جان و کفش‌هایی با پنجه‌ی باریک و تنگ، احتمال گرفتگی عضلات پا را افزایش می‌دهد. پی بردن به دلیل اصلی گرفتگی عضلات پا معمولاً کار مشکلی است و به ترکیبی از عوامل بالا بستگی دارد.
درمان
رژیم غذایی متعادل
داشتن رژیم غذایی متعادل و سالم موجب می‌شود که ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی به بدن شما برسد و در نتیجه عضلات و عصب‌های شما کارایی مناسبی داشته باشند. گرفتگی‌های ناشی از رژیم غذایی نامناسب را می‌توان طی چند روز اصلاح نمود.
افزایش مصرف آب
کم‌آبی بدن یکی از علل شایع گرفتگی عضلات پا است بنابراین سعی کنید تا جایی که می‌توانید آب و مایعات بیشتری بنوشید. افزایش آب مصرفی موجب می‌شود که بدن شما دچار کم‌آبی نشود. این موضوع خصوصاً در هنگام ورزش کردن و در شرایط آب و هوایی گرم بسیار اهمیت دارد.
گرما
اعمال گرما به پا با کمپرس گرم یا با آب گرم به شل شدن عضلات کمک میکند و با افزایش گردش خون در پا، درد پا را کاهش می‌دهد.
کفش مناسب
در هنگام ورزش کردن باید توجه کنید که کفش‌های مناسبی بپوشید که به خوبی از پاهای شما پشتیبانی می‌کنند. برای کاهش گرفتگی عضلات پا باید پوشیدن کفش پاشنه‌بلند و کفش‌هایی با پنجه‌ی باریک را کنار بگذارید. چنین کفش‌هایی را فقط در مناسبت‌های خاص بپوشید.
کشش انگشتان پا
بسیاری از افراد اظهار می‌کنند که استفاده از پد مخصوص کشش انگشتان پا برای حدود یک ساعت در روز، موجب کاهش میزان بروز گرفتگی عضلات کف پا می‌شود. این پدها به کشش عضلات و رباط‌های اطراف انگشتان پا کمک می‌کنند و راستای قرارگیری استخوان‌های پا را بهبود می‌دهند.
فیزیوتراپی
تکنیک‌های فیزیوتراپی که برای درمان گرفتگی عضلات پا به کار می‌رود عبارتند از:
- ماساژدرمانی
- درمان‌دستی
- الکتروتراپی با TENS
- اولتراسوند
- لیزر‌سرد
- شاکویوتراپی
- تحریک‌مغناطیسی‌عملکردی (FMS)
- میکروواس‌تراپی (Micro-Vas)
- طب‌سوزنی
ماساژدرمانی
ماساژ دادن ناحیه‌ای که دچار گرفتگی شده است، موجب کاهش علائم آزاردهنده ناشی از آن می‌شود. ماساژ دادن موجب افزایش گردش خون در عضلات می‌شود و بنابراین جریان خون، اکسیژن و مواد غذایی بیشتری به عضلات می‌رسد و مواد زائد مانند اسیدلاکتیک با سرعت بیشتری دفع می‌شوند. شما می‌توانید با ماساژ دادن ساق پا از مچ پا تا زیر زانو، گرفتگی‌های ساق پا را کاهش دهید. برای کاهش دادن گرفتگی کف پا نیز می‌توانید قسمت پنجه‌ی پا و ناحیه زیر آن را ماساژ بدهید.
ورزش برای درمان گرفتگی عضلات ران ، ساق و کف پا
کشش ساق و کف پا
کشش دادن عضلات ساق پا و کف پا یکی از بهترین و سریع‌ترین درمان‌های ممکن برای گرفتگی عضلات ساق و کف پا است. کشش ملایم عضلات در زمان بروز گرفتگی موجب تسکین علائم می‌شود و کشش دادن عضلات پا به صورت منظم و مداوم از بروز گرفتگی‌های عضلانی پیشگیری میکند. همیشه اطمینان حاصل کنید که درد پای شما ناشی از گرفتگی عضله است و ناشی از آسیب‌های دیگری مانند پارگی و کشیدگی عضله، تاندون یا رباط نیست.
- کشش ساق پا
- کشش عضلات دوقلو
- کشش سولئوس
- جلو بردن پا
- چرخاندن توپ در زیر پا
تمرینات تقویت عضلات ساق پا
تقویت عضلات ساق پا موجب می‌شود که قدرت عضلات کف پا نیز بیشتر شود و بدین ترتیب احتمال گرفتگی کف پا و شست پا نیز کاهش پیدا کند. بدین منظور می‌توانید سعی کنید که تیله‌ها را از روی زمین بردارید یا مرتباً روی نوک شست پای خود بایستید تا عضلات ساق پای شما تقویت شود.
- پدال پا
- بالا بردن ساق پا در حالت نشسته
- بالا بردن ساق پا در حالت ایستاده
